ماکرولیدها (اریترومایسین)

ماکرولیدها (اریترومایسین)

ماکرولیدها گروهی از آنتی بیوتیک ها می باشند که فعالیتشان به خاطر یک حلقه لاکتون بزرگ با یک یا چند قند دئوکسی متصل به آن است آنتی بیوتیک های ماکرولیدی که اغلب توسط پزشکان تجویز می گردند عبارتند از :

1-  اریترومایسین ( Erythromycin)

2-   کلاریترو مایسین ( ‍Clarithromycin)

3-    آزیترو مایسین ( Azithromycin)

به ادامه مطلب بروید

اریترومایسین ERYTHROMYCIN

آنتی بیوتیکی از گروه ماکرولید هاست ، باکتریو استاتیک بوده و روی تعداد زیادی از باکتریهای گرم مثبت و به مقدار کمتر گرم منفی ها و همچنین روی مایکوپلایما ، اسپیروکتها، کلامیدیا و ریکتزیا مؤثر است. ماکرولید ها به خوبی به داخل گلبول های سفید و ماکروفاژها نفوذ می کنند. در PH قلیائی اثرش بخصوص روی گرم منفی ها زیاد میشوند. استرپتوکک پیوژن ، پنوموکک و تعدادی از آنتروککها و اغلب استافیلوکک های طلائی به آن حساس اند. باسیلوس آنتراسیس ، کورینه باکتریوم دیفتریه Erysipelothrix rhusiopathiae لیستریا منوسیتوژن به آن حساس اند. به طور متوسط روی گونه های کلستریدیوم مؤثر است. کوکسی های گرم منفی شامل مننگوکک ، گنوکوک و موراکسلاکاتارالیس به آن حساس اند . هموفیلوس دو کره ای به آن حساس است ولی هموفیلوس آنفلانزا حساسیت کمی به آن دارد. از گرم منفی های دیگر بوردتلاها و لژیونلاها به آن حساس هستند. آنتروباکتریاسه عموما به آن مقاوم انداگر چه روی بعضی گونه ها در PH قلیائی ممکن است اثر کند. هلیکو باکتر پیلوری و اغلب گونه های کمپیلوباکتر ججونای به آن حساس اند. عمل اریترومایسین به طور عمده باکتریواستاتیک است و به خوبی در ماکروفاژها و گلبول های سفید نفوذ میکند . در محیط قلیائی اثرش بخصوص روی تعدادی از گرم منفی ها بیشتر میشوداثر آنتاگونیسم بین اریترومایسین و آنتی بیوتیکهای باکتریسیدال مانند پنی سیلین ها ، سفالوسپورین ها و جنتامایسین وجود دارد . موقعی که اریترومایسین همراه با یک سولفامید داده شود بخصوص در مقابل هموفیلوس آنفلانزا اثر سینرژیستیک دارد.

استر های اریترومایسین به خوبی جذب میشوند و تجویز آنها بعد از غذا اثر قابل توجهی روی جذب آنها ندارد  

موارد مصرف‌:

 اریترومایسین یک آنتی بیوتیک رایج است که برای درمان عفونت های گوناگونی نظیر عفونت پوست و بافت نرم ، عفونت گوش میانی ، برونشیت ، گلودرد، سینوزیت  و عفونت های کلامیدیایی و گونوره ای استفاده می شود. این دارو همچنین برای پیشگیری از تب روماتیسمی و اندوکاردیت مصرف می شود. این دارو‌ به‌ عنوان‌جایگزین‌ پنی‌سیلین‌ها در بیمارانی‌ که‌ به‌ این‌داروها حساسیت‌ مفرط دارند، مصرف‌می‌شود. در بیمارانی که به پنی سیلین آلرژی دارند اریترومایسین در درمان آنتراکس ، لپتوسپیروز ، لیستریوز، اتیت میانی (معمولا همراه با یک سولفامید) ، فارنژیت ، پیشگیری تب رماتیسمی ، پیشگیری عفونت در بیماران اسپلنکتومی شده ، عفونتهای اسرپتوککی و استافیلوککی پوست تجویز میشود.تعدادی از استافیلوکک ها و استرپتوکک ها و پنوموکک ها به آن مقاوم شده اند.

همچنین‌، اریترومایسین‌ در درمان‌آنتریت‌ ناشی‌ از کامپیلوباکتر،پنومونی‌،بیماری‌ لژیونر، سیفلیس‌، شانکروئید ، کونژونکتیویت نوزادی التهاب‌غیرگنوکوکی‌ پیشابراه‌، التهاب‌ مزمن‌پروستات‌، آکنه‌ ولگاریس‌ و برای‌ پیشگیری‌از دیفتری‌ و سیاه‌ سرفه‌ مصرف‌ می‌شود.

به عنوان آلترناتیوتتراسیکلین در عفونتهای کلامیدیائی ، تولارمی و تب به کار می رود. فرم وریدی اریترومایسین فقط به طریق انفوزیون دائم یا متناوب در عرض 20-60 دقیقه تجویز میشود.

 

مکانیسم‌ اثر:

اریترومایسین‌ یک‌آنتی‌بیوتیک‌ ماکرولید باکتریواستاتیک‌ باطیف‌ اثر ضد باکتری‌ شبیه‌ به‌پنی‌سیلین‌هاست‌. این‌ دارو از طریق‌ پیوندبا ریبوزوم‌های‌ باکتریایی‌ مانع‌ بیوسنتزپروتئین‌های‌ موجود در باکتری‌ و توقف‌رشد آن‌ می‌شود.نحوه تأثیر آن از طریق اتصال برگشت پذیر به زیر واحد 50S ریبوزومی است و به 23SrRNA باند شده و ممانعت از تشکیل کمپلکس اولیه برای سنتز پپتید می گردد.

در سلول های باکتری، ترجمه شدن RNA پیامبر (به رشته های پروتئین) در 3 مرحله بزرگ، تقسیم بندی می شود:

        ١ - مرحله شروع ،

        ٢ - مرحله طویل شدن

        ٣ - مرحله خاتمه زنجیره پپتییدی.

همراه شدن RNA پیامبر، زیرواحد 30S ریبوزومی و فورمیل متیونیل_ترانسفر RNA موجب تشکیل کمپلکس شروع 30S می شود که در آن سنتز پروتئین، شروع خواهد گردید. چندین آنتی بیوتیک مهم پزشکی، عملکرد ضدمیکروبی خود را مدیون حمله اختصاصی آنتی بیوتیک بر روی ریبوزوم 70S هستند اما ریبوزوم های 80S پستانداران تحت تأثیر قرار نمی گیرند.

بر اساس اینکه آنتی بیوتیک به زیر واحد 30S یا 50S ریبوزومی پیوند یابد آنتی بیوتیک ها به دسته های کوچکتر (در دو کلاس بزرگ) تقیسم می شوند.

 

مکانیسم مقاومت نسبت به اریترومایسین:

با شناخت نحوه انتقال اطلاعات ازDNA به پروتئین ، دو مرحله ای بودن کنترل میزان سنتز پروتئین نیز شناخته شد.به عبارت دیگر معلوم شد که تنظیم در دو سطح رونویسی و ترجمه انجام میشود .ابتدا چگونگی کنترل رونویسی مشخص گردید .این نوع کنترل در باکتریها و سلولهای عالی وجود دارد .بهرحال امروز میدانیم که تنظیم اتصال ریبوزوم به جایگاههای شروع mRNA (تنظیم ترجمه ) میتواند نقش مهمی در بیان ژن در مواقعی که تغییرات سریع و کوچک لازم است داشته باشد.دسترسی به جایگاه شروع ترجمه بستگی به ساختمان RNA پیامبر دارد .پروموتر ها بدلیل آنکه در ساختمان عادی مارپیچ مضاعف DNA قرار گرفته اند ، به طور یکنواخت در دسترسی RNA پلیمراز میباشند در حالیکه جایگاههای اتصال ریبوزوم به mRNA ممکن است در ساختمانهای ثانویه ای که دراثر تاخوردگی RNA  تک رشته ای بوجود آمده اند پنهان شدهباشند .در این صورت ریبوزوم ها قادر به سنتز پروتئین نمیباشند و لازماست ابتدا ساختمان فوق از بین برود.تغییر شکلفوق ممکن استیهعلتتغییرات ترمودینامیکی و یاوجود مکانیسم مستقیم تری باشد .به این ترتیب که گاه برای حرکت ریبوزوم بر روی RNA لازم است که ابتدا اتصالی بین ریبوزوم و توالی قبل از ناحیه شروع در mRNAصورت گیرد .این مطلب وابستگی ترجمه ژنهامختلف فاژهای RNA  دار را تاحدی توضیح میدهد .اینکه یک جایگاه اتصال در معرض تماس با ریبوزوم قرار گیرد نیز خود میتواند ابزار تنظیمی مهمی در ارتباط با یک علامت کنترل باشد .با استفاده از این مکانیسم ژن مربوطبه مقاومت به اریترومایسین (آنتی بیوتیکی که به ریبوزومهای حساس متصل میشود و سنتز پروتئین را در آنها مهار میکند )بیان میشود این ژن که بر روی پلاسمسد باکتری قرار دارد انزیمی میسازد که یکی از آدنین های RNA ریبوزومی 23S  رامتیلهمیکند .در  اثر این عمل آنتی بیوتیک فوق نمیتواند به RNA مزبور متصل شود . بررسی توالی این ژن نشان میدهد که در آن ساختمان تنظیم کننده ای کاملا مشابه اپرون تریپتوفان وجود دارد به این ترتیب کهقبل از ژن متیلاز توالی مربوط به یک پلی پپتید رهبر وجود دارد و اشکال سنجاق سری که مربوط بهتاخوردگی هایمتفاوت و اتصال نواحیمکمل بوجود می آیند نقش اصلی تنظیم رابعهده دارند . در واقع در اینجا شکل فضایی سد شده منجر به ختم سنتز RNA نمیشود بلکه از شروع سنتز پروتئین جلوگیری میکند .هنگامیکه ریبوزوم پلی پپتید رهبر را آزادانه ترجمه میکند . شکل سنجاق سری خاصی در RNA بوجود می آید که در آن توالی شروع متیلاز پنهان شده درنتیجه ترجمه صورت نمیگیرد        

 

درحالیکه اگراریترومایسین وجود داشته باشد با اتصال آن به ریبوزوم حرکت ریبوزوم در حال سنتز پلی پپتید رهبر کند میشود و ساختمان ثانویه ای بوجود می آید که در آن ناحیه شروع متیلاز در معرض تماس با ریبوزوم قرار گرفته ،درنتیجه آنزیم متیلاز سنتز میشود . از آنجاکه همواره مقدار کمی متیلاز ساخته میشود باید چند ریبوزوم مقاوم به اریترومایسین وجود داشته باشد تا بتوانند ترجمه ژن فوق را به طور کامل انجام دهند . بنظر میرسد القاء فوق به صورت اتو کاتالیک انجام میشود چراکه هرچه متیلاز بیشتر باشد ریبوزومهای بیشتری در مقابل اریترومایسین محافظت شده ترجمه بیشتری صورت میگیرد . در این حالت توقفی در سنتز پلی پپتید رهبر انجام نمیشود ،درنتیجه ساخت متیلاز متوقف نمیگردد. 

 

چگونگی مصرف:
اریترومایسین را می توان با شکم خالی همراه یک لیوان پر از آب مصرف کرد. در صورتی که معده را ناراحت کند می توان آن را با غذا خورد. بهتر است دارو در نوبت هایی با فواصل زمانی یکسان در شبانه روز مصرف شود تا سطح خونی آن ثابت باقی بماند. برای مثال ، اگر لازم است روزی 4 بار اریترومایسین مصرف کنید، نوبت ها باید 6 ساعت فاصله داشته باشند (مثلاً 12 ظهر، 6 عصر، 12 شب و 6 صبح ). اگر این برنامه با برنامه کار یا خواب شما تداخل داشت از پزشکتان بخواهید در تعیین یک برنامه مؤثرتر به شما کمک کند. مهم است که دارو را سر وقت و به طور کامل مصرف کنید، حتی اگر احساس بهبودی دارید. اگر پیش از اتمام دارو آن را قطع کنید. ممکن است علایمتان عود کند. قرص های جویدنی اریترومایسین باید پیش از بلعیده شدن ، جویده یا خرد شوند. می توان کپسول های طولانی رهش اریترومایسین را باز کرد و قرص دانه های روکش دار داخلش را پیش از مصرف با یک غذای نرم مخلوط کرد. اگر یک نوبت را فراموش کردید ، به مجردی که به یاد آوردید مصرفش کنید. البته اگر تقریباً موقع نوبت بعدی رسیده است ، نوبت فراموش شده را رها کرده ، به برنامه دارویی معمولتان بازگردید. مقدار دارو را دوبرابر نکنید.

 

فارماکوکینتیک اریترومایسین ‌:

 این‌ دارو از راه‌ خوراکی‌بخوبی‌ جذب‌ می‌شود، اما در برابر اسیدمعده‌ ناپایدار است‌. فراهمی‌ زیستی‌ این‌دارو بسته‌ به‌ نوع‌ استرآن‌ 65 ـ 30 درصداست‌. پس‌ از جذب‌ به‌طور گسترده‌ دربافتها و مایعات‌ بدن‌ منتشر می‌شود.متابولیسم‌ آن‌ کبدی‌ و دفع‌ آن‌ نیز عمدتا ازطریق‌ ترشح‌ در صفرا است‌. اوج‌ غلظت‌سرمی‌ اریترومایسین‌ بسته‌ به‌ نوع‌ استرآن‌4 ـ 2 ساعت‌ پس‌ از مصرف‌ خوراکی‌حاصل‌ می‌شود. نیمه‌ عمر این‌ دارو 2 ـ 1/5ساعت‌ است‌ که‌ در صورت‌ عیب‌ کار کلیه‌ممکن‌ است‌ تا 5 ساعت‌ نیز افزایش‌ یابد.

 

هشدارها:

 در صورت‌ ابتلای‌ بیمار به‌نارسایی‌ کبدی‌ یا کلیوی‌، تاکی‌کاردی‌ بطنی‌و پورفیری‌، با احتیاط فراوان‌ مصرف‌شود.

قبل از مصرف اریترومایسین باید موارد زیر را در بیمار چک کرد:
  

1-  حساسیت به اریترومایسین

2-  بارداری یا شیردهی

3-  مصرف داروهای دیگر، به ویژه استمیزول ، کاربامازپین ، والپروئیک اسید، سیکلوسپورین ، داروهای ضدانعقاد رقیق کننده های خون مثل وارفارین ، زانتین ها، و آنتی بیوتیک های دیگر کلرامفنیکل ، لینکومایسین

4-  ابتلا به یا سابقه بی نظمی ضربان قلب آریتمی،افت شنوایی ، یا بیماری کبدی .

هنگام مصرف اریترومایسین توصیه می شود حتی در صورت احساس بهبودی اریترومایسین را به طور کامل مصرف شود تا عفونت درمان شده ، از عود بیماری جلوگیری شود.
اریترومایسین دور از دسترس کودکان ، و دور از گرما، نور مستقیم ، و حرارت مرطوب نگهداری شود  (در این شرایط اریترومایسین فاسد می شود). برخی از سوسپانسیون های اریترومایسین پس از آماده شدن باید در یخچال نگهداری شوند؛ پیش از مصرف شیشه سوسپانسیون باید به خوبی تکان داده شود.

این دارو را نباید عضلانی تزریق کرد چون باعث درد و نکروز در محل تزریق می شود.

عوارض‌ جانبی اریترومایسین‌:

 تهوع‌، استفراغ‌، احساس‌ناراحتی‌ در شکم‌، اسهال‌، کهیر، سوزش دهانی یا زبانی ، خارش واژن یا ترشح از آن ، پلاک های سفید روی مخاط دهان یا زبان  ، بثورات‌جلدی‌ و سایر واکنش‌های‌ آلرژیک‌، کاهش‌برگشت‌پذیر قدرت‌ شنوایی‌ در صورت‌مصرف‌ مقادیر زیاد دارو، یرقان‌ انسدادی‌و عوارض‌ قلبی‌ با مصرف‌ این‌ داروگزارش‌ شده‌اند. هم مصرف خوراکی و هم مصرف تزریقی آن ممکن است باعث کرامپ ، استفراغ ، تهوع و اسهال شود. کولیت پسودومامبرانو هم به دنبال مصرف آن گزارش شده است .کری Sensorineural برگشت پذیر ، وزوز گوش گاهی با تجویز دوز بالای اریترومایسین دیده میشود.

 

تداخل‌های‌ دارویی اریترومایسین‌:

 غلظت‌ سرمی‌دیسوپیرامید در صورت‌ مصرف‌ همزمان‌با اریترومایسین‌ افزایش‌ می‌یابد و ممکن‌است‌ موجب‌ بروز مسمومیت‌ و آریتمی‌شود. اثر وارفارین‌ در صورت‌ مصرف‌همزمان‌ با اریترومایسین‌ ممکن‌ است‌افزایش‌ یابد. اریترومایسین‌ متابولیسم‌کاربامازپین‌، بروموکریپتین‌،تئوفیلین‌ وسیکلوسپورین‌ را مهار می‌کند و ممکن‌است‌ موجب‌ افزایش‌ غلظت‌ سرمی‌ این‌داروها گردد. اریترومایسین‌ متابولیسم‌ترفنادین‌ را نیز مهار می‌کند و خطر بروزآریتمی‌ در بیمار را افزایش‌ می‌دهد (ازمصرف‌ همزمان‌ این‌ دو دارو بایدخودداری‌ کرد). اثر دیگوکسین‌ بر قلب‌ درصورت‌ مصرف‌ همزمان‌ با اریترومایسین‌ممکن‌ است‌ افزایش‌ یابد. غلظت‌ سرمی‌اریترومایسین‌ توسط سایمتیدین‌ افزایش‌می‌یابد و این‌ موضوع‌ احتمال‌ بروزعوارض‌ جانبی‌ و مسمومیت‌، به‌ویژه‌ناشنوایی‌ ناشی‌ از اریترومایسین‌ راافزایش‌ می‌دهد. اریترومایسین با اثر روی سیتو.کروم450p- باعث کاهش متابولیسم بعضی داروها شده و هنگامی که این داروها با اریترومایسین به طور همزمان مصرف شوند باعث تشدید اثر این داروها یا مسمومیت با آنها میشود . از جمله این داروها : آستمیزول ، بروموکریپتین، کاربامازپین ، سیکلوسپورین ، دیگوکسین ، دیسوپیرامید، ارگوتامین، لوستاتین ، متیل پردنیزولون ، میدازولام ، فنیتوئین ، کینیدین ، ترفنادین، تئوفیلین و وارفارین میباشند .مصرف اریترومایسین همراه با سیساپراید کنترااندیکه بوده وباعث پیدایش عوارض قلبی و آریتمی میشود. سایمتیدین سطح پلاسمائی اریترومایسن را بالا میبرد. اریترومایسین باعث تداخل در تعدادی از تستهای آزمایشگاهی مانند اندازه گیری کاتکولامین های ادرار و 17- هیدروکسی کوتیکواستروئید ها میشود. مصرف اریترومایسین در پورفیری نیز کنترااندیکه است.

 

نکات‌ قابل‌ توصیه‌:

 اریترومایسین‌ ومشتقات‌ خوراکی‌ آن‌ را بهتر است‌ با معده‌خالی‌ مصرف‌ کرد. اما در صورت‌ بروزتحریک‌ گوارشی‌ می‌توان‌ دارو را با غذامصرف‌ نمود.

 

مصرف دارو ‌:

دوز آن در نوزادان زیر 7 روزه 20 میلی گرم برای هر کیلو گرم وزن در 24 ساعت منقسم به هر 12 ساعت و در نوزادان با سن بیش از 7 روز 30 میلی گرم برای هر کیلو گرم وزن در 24 ساعت منقسم به هر 8 ساعت ودر کودکان 30 – 50 میلی گرم برای هر کیلو گرم وزن در 24 ساعت منقسم به هر 6 – 8 ساعت است .ماکزیمم دوز آن در کودکان 2 گرم در 24 ساعت است . دوز آن در بالغین 1 -2 گرم در 24 ساعت منقسم به هر 6 ساعت ودوز ماکزیمم آن 4 گرم در 24 ساعت است .

 

خوراکی‌:

بزرگسالان‌: مقدار مصرف‌ این‌ دارو از راه‌خوراکی‌ در بزرگسالان‌ و کودکان‌ با سن‌بیش‌ از 8 سال‌ 500 ـ 250 میلی‌گرم‌ هر 6ساعت‌ یا 1 ـ 0/5 گرم‌ هر 12 ساعت‌ وحداکثر تا 4g/day در عفونتهای‌ شدیدمی‌باشد. مقدار مصرف‌ اریترومایسین‌ دردرمان‌ مراحل‌ اولیه‌ سیفلیس‌ 500 میلی‌گرم‌هر 6 ساعت‌ برای‌ مدت‌ 21 ـ 14 روزمی‌باشد.

کودکان‌: این‌ دارو در کودکان‌ با سن‌ کمتراز 2 سال‌ به‌ مقدار 125 میلی‌گرم‌ هر 6ساعت‌ و در کودکان‌ 8 ـ 2 سال‌ به‌ مقدار250 میلی‌گرم‌ هر 6 ساعت‌ مصرف‌می‌شود. مقدار مصرف‌ در عفونتهای‌ شدیدممکن‌ است‌ تا دو برابر افزایش‌ یابد.

 انفوزیون اریترومایسین محلول کلرور سدیم 9/0 در صد می باشد.

برای پروفیلاکسی تب رماتیسمی در کسانی که به پنی سیلین آلرژی دارند به

مقدار 250 میلی گرم هر 12 ساعت به صورت خوراکی تجویز می شود.

تزریقی‌:

در عفونتهای‌ شدید، دربزرگسالان‌ و کودکان‌ 50mg/kg/day از راه‌انفوزیون‌ مداوم‌ وریدی‌ یا در مقادیرمنقسم‌ هر 6 ساعت‌ مصرف‌ می‌شود. درعفوتنهای‌ خفیف‌، 25mg/kg/day انفوزیون‌وریدی‌ می‌شود.

 

اشکال‌ دارویی‌:

Film Coated Tablet : 200mg, 400mg (asEthylsuccinate)

For Suspension : 200mg/ 5ml  (asEthylsuccinate)

For Injection : 1g (as lactobionate)

 

یکی از مشتقات اریترومایسین A  ، کلاریترومایسین میباشد که در زیر توضیحاتی درباره آن میدهیم:

شرح:

 قرص فیلم کوت بیضی شکل زرد رنگ حاوی 500 میلی گرم کلاریترومایسین