روشهای ارزیابی تصویری دستگاه ادراری در حیوانات کوچک

روشهای ارزیابی تصویری دستگاه ادراری در حیوانات کوچک

۱- رادیولوژِی :

اندازه کلیه ها می تواند نشان دهنده فعالیت کلیوی یا مراحل بیماری باشد . برای مثال کلیه های کوچک اغلب با بیماریهای مزمن کلیوی همراه هستند در حالی که کلیه های بزرگ یا به اندازه طبیعی نشان دهنده بیماریهای حاد کلیوی هستند . رادیولوژی اطلاعاتی راجع به سایز کلیه ها می دهد که این اطلاعات از طریق معاینه بالینی حیوان برای ما فراهم نمی باشد . به منظور تصحیح تغییرات حاصل از اندازه بیمار و بزرگنمایی رادیوگرافیک اندازه کلیه ها با مناطق آناتولیک اطراف و معمولاً طول دومین مهره کمر ارزیابی می گردد .  

به ادامه مطلب بروید

- رادیوگراف های اکتشافی :

اغلب در ارزیابی اولیه سگها و گربه های مشکوک به بیماری کلیوی مورد استفاده قرار می گیرد . در این حالت حیوان باید ناشتا باشد، کولون تنفیه شود تا احشاد بهتر روئیت شود . حالت گماری شکمی پشتی و جانبی استفاده می شود . حالت جانبی در سگها ارجح می باشد چون جداسازی و تفریق سایه های کلیه چپ و راست در حداکثر میزان وجود داشته و کلیه چپ با وضوح بیشتر قابل رویت است . ما کلیه ها را از نظر تعداد، اندازه، وضع قرارگیری، شکل،  قوام و دانسیته پرتونگاری مورد بررسی قرار می دهیم . کلیه چپ به طور طبیعی قابل مشاهده است ولی راست بخصوص لبه قدامی اش مشکل است .   

۳-اوروگرافی ترشحی :

از روشهای اختصاصی پرتونگاری کلیه Excratory urogaphy نام دارد که intravenous pyelography نیز می نامند . در این روش ضمن دفع انتخابی مواد حاجب از کلیه مینونای و مثانه با افزایش دانستینه پرتونگاری روئیت اندام های فوق امکان پذیر می شود .

ماده حاجب تزریق شده (وریدی) و این ماده توسط گلومرول ها تصفیه شده و دچار جذب مجدد نمی شود و با همان غلظتی که در پلاسما وجود دارد مورد تصفیه گلومرولی قرار می گیرد. تغییر فاکتورهایی مثل فیلتراسیون گلومرولی، جذب مجدد آب توسط مثانه، جریان طبیعی ادرار و ............برکیفیت اوروگرام تهیه شده تاثیر می گذارند . باز هم 24h حیوان گرسنه نگه داتشه شده و نقیه می شود . میزان 800mg ماده حاجب به ازاء هر KG وزن بدن توصیه می شود .     

۴- آنژِوگرافی :

یک پرتونگاری اختصاصی برای کلیه است . مزایا بیش نسبت ب اوروگرافی ترشحی این است که ساختمان کلیه را نشان می دهد . به ندرت در دامپزشکی کاربرد دارد چون وسایل پیشرفته و گران می خواهد و در عین حال یک روش تهاجمی است و حیوان بی هوش می شود و کاتتر گذاری در داخل سرخرگ انجام می شود و ماده حاجب مستقیم به داخل شریان مورد نظر تزریق می شود .

۵- اولتراسونوگرافی :

Sonogram ها قادر هستند اطلاعاتی راجع به ساختمان کلیه فراهم کنند که از طریق روشهای پرتونگاری قابل دسرس نیستند و به عنوان روش ثانویه به دنبال اوروگرافی در نظر گرفته می شود . مهمترین فایده این روش مطالعه داخلی کلیه ها صرفنظر از میزان فعالیت انها است و علاوه بر آن این روش برای حیوان کاملاً بی خطر است . توده های کلیوی قابل بررسی هستند و برداشت بیوسپی یا آسپیره کردن آنها را نیز تسهیل می کند تنها نکته منفی عدم خواهی فراهم ساختن اطلاعات نیمه کمی در بابت میزان فعالیت کلیه هاست .

۶- آندوسکوپی سیستم ادراری :

آندوسکوپی این سیستم در دام کوچک چندان متداول نیست . در سگ تر هم به دلیل کوچک بودن مجرای ادرار محدودیت دارد . برای این عمل سگ را باید بی هوش کرد سپس ناحیه پرینه ر به آرامی بر روی انتهای میز نگه می داریم . موی ناحیه پرینه را تراشیده و ضدعفونی می کنیم . ناحیه را شان گذاری می کنیم . تمام وسایل باید 20 دقیقه در محلول ضدعفونی غوطه ور شود . توسط اسپیلوکوم لبه های واژن را از هم باز کرده و سیستوسکوپ را به داخل مجرای ادرار هدایت می کنیم . پس از خروج ادرار برای تمیز کردن مثانه آن را با آب شستشو می دهیم و بعد با ورود و خروج سیتوسکوپ و چرخاندن آن تمام کیسه مثانه را معاینه می کنیم . جهت خرد کردن و تخلیه سنگهای ریز مثانه از وسیله مخصوصی به نام lithotrite استفاده کرده و تومورهای کوچک مثانه را نیز با بدون نیاز به عمل جراحی از طریق  سیتوسکوپ برش داده یا قطع می کنیم .

۷- پرتونگاری اختصاصی مثانه :

یک نوع پرتونگاری انتخابی برای مثانه Retrograde cytography است که با ماده حاجب انجام می شود البته از اوروگرافی ترشحی نیز می توان استفاده کرد اما چون مثانه به اندازه کافی متسع نمی شود در درجه دوم اهمیت قرار دارد . مواد حاجب به کار رفته مثل مواد حاجب اوروگرافی ترشحی است با این تفاوت که به صورت رفت  یا  با نرمال سابلین یا سرم فیزیولوژِ استریل تهیه می شوند . سیتئگرافی اطلاعاتی راجع به سطح مخاطی و ضخامت دیواره مثانه و حفره داخلی و محتویات مثانه به ما می دهد .