آفلاتوکسیکوزیس در ماهی ( Aflatoxicosis )

آفلاتوکسیکوزیس در ماهی ( Aflatoxicosis )

آفلاتوکسیکوزیس بیماری است که اکثر انواع ماهیان را تحت تاثیر قرار می دهد ونتایج وقتی حاصل می شود که غذای آلوده به آفلاتوکسینها توسط ماهی خورده شود.آفلاتوکسینها مواد شیمیایی هستند که بوسیله انواع قارچها ( آسپرژیلوس فلاووس و آسپرژیلوس پارازیتیکوس ) تولید می شوند که بطور کلی بعنوان کپک شناخته می شوند.آفلاتوکسینها بطور کلی دانه های روغنی بمانند تخم پنبه،بادام زمینی،ذرت ،گندم ،تخم آفتاب گردان ،غذای ماهی و بطور کلی تمام غذاها می توانند به آفلاتوکسینها آلوده شوند.چهار آفلاتوکسین اصلی شامل آفلاتوکسینهای B1 ، B2 ، G1، G2می باشند که بطور مستقیم دانه های روغنی و غذای ماهی را آلوده می کنند.عواملی که باعث افزایش آفلاتوکسین در غذاها میشوند شامل درجه حرارت محیطی بالای 27 درجه سانتی گراد ،رطوبت محیطی بالاتر از 62درصد ورطوبت غذای بالای 14 درصد میباشند. مقدار آلودگی با موقعیت جغرافیایی،روشهای انبار کردن و عمل آوری مواد غذایی تغییر خواهد کرد. انبار کردن نامناسب مواد غذایی یکی از متداولترین عامل مستعد کننده برای رشد آفلاتوکسین وتولید کپک می باشدوآن عامل می تواند توسط پرورش دهنده ماهی کنترل شود.

آفلاتوکسین B1 یکی از قویترین آفلاتوکسین عامل ایجاد کننده سرطان بطور طبیعی در حیوانات می باشد.اولین شیوع آفلاتوکسیکوزیس ماهی در هچری ماهی قزل آلا در سال 1960 اتفاق افتاد.در قزل آلای رنگین کمان پرورشی که باپلتهای آماده شده با ترکیب تخم پنبه آلوده به آفلاتوکسینها تغذیه شده بودند تومور های کبدی گسترش یافت. اگرچه تخم پنبه آلوده بمدت طولانی بعنوان اجزای اصلی در ترکیب غذا استفاده نشده بود با وجود این بیش از 85 درصد ماهیها در این هچری تلف شدند.

انبارکردن نا درست همه مواد غذایی و تغذیه با غذا های آلوده باعث آلودگی به آفلاتوکسینها می شود.آفلاتوکسیکوزیس اکنون در صنعت قزل آلای رنگین کمان بخاطر مقررات سخت اداره دارو و غذا (F.D.A) بعلت غربالگری آفلاتو کسین در دانه های روغنی،ذرت وسایر اجزای خوراکی محدود شده است. به هر حال این سم ماهیان پرورشی گرمابی مانند تیلاپیا،گربه ماهی را بدلیل افزایش فرمولاسیون جیره غذایی با اجزای گیاهی به مقدار بیشتر و اجزای حیوانی به مقدار کمتر،بیشتر تحت تاثیر قرار می دهد. دلیل افزایش پتانسیل گسترش آفلاتوکسیکوزیس در این انواع ( ماهیان گرمابی) سریع مورد توجه قرار گرفت که اجزای گیاهی پتانسیل بالا تری نسبت به اجزای حیوانی برای آلودگی با آفلاتوکسینها را دارند.در شرایط گرمسیری و نیمه گرمسیری پتانسیل گسترش آفلاتوکسیکوزیس بعلت انبار کردن مواد غذایی تحت شرایط رطوبت پایین وحرارت بالا افزایش می یابد .

غذای قرار گرفته در معرض سم آفلاتوکسین علاوه بر ضربه اقتصادی باعث تلفات شدید درحیوانات می شود. وسعت بیماری که بوسیله آفلاتوکسینها ایجاد می شود به سن و نوع ماهی بستگی دارد.بچه ماهیها به آفلاتوکسین بیشتر از بالغین حساس هستند و بعضی از انواع ماهیها نسبت به سم آفلاتوکسین بیشتر حساسند.

ماهیان تغذیه شده به میزان 10 میلی گرم آفلاتوکسین B1 در هر کیلو گرم غذا ناهنجاری کبدی را نشان دادند. وماهیانی که با100 میلی گرم آفلاتوکسین B1 در هر کیلوگرم غذا تغذیه شده بودند کاهش وزن همراه باآسیب کبدی و60 درصد ماهیها نیز در پایان آزمایش تلف شدند.سایر مطالعات نشان دادند که سطح تحمل آفلاتوکسین برای تیلاپیا با روش پرورش ماهی فرق میکند. در آب سبز وجاری حضور مقدار 25 تا 39 ppb آفلاتوکسین در آب باعث کاهش رشد بدون تلفات ماهی می شود.در پرورش قفس غلظت آفلاتوکسین بالای 5 ppb در آب باعث افزایش سرعت مرگ ومیر میشود.قزل آلای رنگین کمان در مقایسه با گربه ماهی به سم آفلاتوکسین B1 بیشتر حساس می باشد.

علائم آفلاتوکسیکوزیس در ماهی :

علائم اولیه جدا شده از آفلاتوکسیکوزیس شامل پریدگی رنگ آبششها، آسیب توده خونی ،کاهش سرعت رشد و کاهش وزن اشاره کرد.تغذیه طولانی مدت با غلظتهای پایین از آفلاتوکسین B1 باعث ایجاد تومورهای کبدی می شود که بصورت زخمهای پریده رنگ ظاهر می شوند که به کلیه نیز انتشار پیدا می کنند.افزایش مرگ و میر ماهیان (شمار بالایی از ماهیان مرده ) ممکن است مشاهده شود. آفلاتوکسینها می توانند بصورت غیر مستقیم و با اثر بر روی مواد غذایی موجود در جیره باعث ایجاد بیماری شوند.بعنوان مثال آنتی اکسیدانهای محلول در چربی بمانند ویتامین A وآنتی اکسیدانهای محلول در آب و ویتامینهایی بمانند ویتامین C ( ویتامین ضروری برای اعمال ایمنی ) و تیامین (ویتامین ضروری برای اعمال متابولیکی و تغذیه ای ) موجود در غذاها بوسیله این سموم غیر فعال می شوند. بنابراین تعجب آور نیست که آفلاتوکسینها ایمنیت را کاهش می دهند وماهی را نسبت بیماریهای باکتریائی،ویروسی و انگلی بیشتر حساس می کنند.این اثرات اغلب مورد توجه واقع نمی شود وبخاطر کاهش بازده تولید (کاهش رشد،کاهش وزن و افزایش مقدار غذا برای رسیدن به وزن بازاری و افزایش هزینه های بهداشتی) منفعت حاصل نمی شود.

علائم کالبدگشایی و آسیب شناسی در ماهی :

در کالبد گشایی ندول های زرد کم رنگ در سطح کبد دیده می شود . در برخی شرایط خونریزی وسیعی در سرتاسر تومور دیده می شود.

در آسیب شناسی تزاید سلول های فیبروبلاستیک، بزرگ شدن سلول های پارانشم کبد با هسته های هایپرکرومیک دیده می شود .کارسینومای مجاری صفراوی نیز معمول است.

بررسی آفلاتوکسیکوزیس در ماهی ها و اثرات و پیامدهای مسمومیت با آن :

حضور آفلاتوکسین در جیره ماهی قزل آلا رنگین کمانی به میزان PPM 0.01 سرطانزاست .

تشخیص :

1 – آزمایش های شیمیایی : ته مانده غذای مصرف شده را تجزیه نموده و مایکوتوکسین را جستجو کرد . برای آزمایش شیمیایی می توانند ته مانده غذا رابه جوجه مرغابی ها (حساس ترین طیور به مایکوتوکسین ) بدهند .

2 –آزمایش های کروماتوگرافی

(THIN LAYER CHROMATOGRAPHY)

که به وسیله ایجاد لکه های فلئورسانت انجام می گیرد که روش hplc یا High-performance liquid chromatography روشی آسانتر و سریعتر از TLC است ولی هزینه انجام آن بالاست . در روش کروماتوگرافی عصاره قارچ را می توان بوسیله تبخیر تغلیظ نمود و سپس توام با مواد مناسب کنترل کننده سموم روی صفحات HR سیلیس ژلاتین که قبلا در حلال کلروفرم : متانول : اسید فرمیک قرار داده اند مشخص نمود (به نسبت 1:2:97) پس از یک یا چند مرتبه عمل آوردن در این حلال صفحات را برای مشاهده لکه های آبی یا سبز با مقادیر RF تقریبی 0.35 تا 0.45 در معرض نور ماوراء بنفش قرار می دهند . سم M یا ماده زائد سم دارای RF کمتری است .

3 – آزمایش حلقه ای نایی در طیور : نای پولت ها به صورت حلقه ای بریده و قاچ قاچ می شود و عصاره آن به منظور پیدا کردن مایکوتوکسین مورد آزمایش قرار می گیرد . این آزمایش بی نهایت حساس است و غلظت پائینی مثل 10 واحد در میلیون را مشخص می کند .

4 –روش RADIO IMMUNOASSAY

5 -روش الیزا یا ENZYME- LINkED IMMUNOSORBENTASSAY

مدیریت و کنترل :

- بایستی غذاهایی که بتازگی آماده شده وبصورت صحیح انبار شده اند برای مراکز پرورش خریداری شوند.خار وخاشاک باید بدور از مواد غذایی باشند ودانه ها بایستی در ساختمانهای تمیز انبار شوند.در حد امکان غذاهای ماهی بایستی در ساختمانهایی که درجه حرارت و رطوبت آنها کنترل می شود انبار شوند.غذاهای ماهی را روی پالتها وبفاصله یک قدمی دیوار (پرهیز از بهم فشردگی ) ودر جای خنک و خشک بمدت طولانی تر از 3 ماه نبایستی انبار کرد و غذارا خارج از انبار بمدت بیش از 2 هفته نبایستی نگهداری کرد.وقتی که غذا ها بمدت طولانی وتحت شرایط بهداشتی فقیر انبار شوند مشکلات بهداشتی ازقبیل رشد کپکها، کاهش ویتامینها و فساد روغنهای موجود در مواد غذایی بوجود می آید.

- کنترل جوندگان و حشرات درنگهداری کیفیت غذاها وبدور از آفلاتوکسینها مهم است.

- با دقت در تاریخ تولید از خریداری غذاهای کهنه اجتناب شود. همچنین موقعی که غذا را خریداری می کنیم بایستی از روشهای انبار کردن غذا بوسیله فروشنده اطلاع کافی داشته باشیم. غذاهایی که بمدت طولانی انبار می شوند احتمال آلودگی با کپکها وجود داشته و تغییر رنگ داده وبصورت قلنبه وبهم چسبیده و بوی کپک زده میدهند.غذاهای کهنه از رطوبت اشباع بوده و خیس هستند.هر ظرفی که برای انبار کردن غذا استفاده میشود بایستی کاملآ تمیز بوده و عاری ازرشد کپکها بر سطوحشان باشند(ظروف غذا و غذاده اتوماتیک).

- آزمایش منظم غذا ها از لحاظ حضور آفلاتوکسین عقیده خوبی می باشد.بازرسی ساده بر روی فارم انجام می شود (جستجوی کپکهای آبی –سبز روی غذا )بطور مثال نور سیاهی با تشعشع سبز مایل به زرد ممکن است در حضور آسپرژیلوس فلاووس ایجاد شود.

در صورتیکه نور سیاه یک روش تشخیصی سریع بوده و شاخص آسپرژیلوس فلاووس می باشد ودر تمام موارد نیز موثر واقع نمی شود.

اگر به آفلاتوکسیکوزیس مشکوک شویم کیتهای تجارتی برای تشخیص غلظت آفلاتوکسین در غذاها بمانند Vertox وAlfa BTM وجود دارند.ابن کیتها اکنون به آسانی از شرکتهایی بمانند شرکت Neogon وشرکت VICAM قابل تهیه می باشند. با این کیتها فقط مدت کمتر از20دقیقه جداسازی آفلاتوکسین انجام می گیرد گران نیستند و به آسانی در فارم می توانیم استفاده کنیم. روش قدیمی تشخیص غلظت آفلاتوکسینها شامل جداسازی با روشهای شیمیایی بوسیله کروماتوگرافی با لایه نازک یا کروماتوگرافی با مایع با فشار بالا می باشند ولی این روشها اغلب طولانی ،پر هزینه و پیچیده و مشکل میباشند. استفاده از غذای آلوده به آفلاتوکسینها خطراتی را بدنبال دارد که تولیدکننده بایستی به آنها توجه کند که در بالا تشریح شد.بخاطر داشته باشیم که ماهیهای جوان نسبت به بالغین بیشتر حساس هستند. اگر مشکوک شدیم که غذا مقدار اندکی آلوده به کپکها ست بهتر است غذای آلوده جدا و بدور انداخته شود واز غذا دهی به نوزادان و ماهیان پرواری خودداری کنیم.اصلاح غذاهایی که مقدار کمی آلوده به کپکها میباشند شامل اضافه کردن سم غیر فعال شده به غذاهای انبار شده می باشد.شرکتی بنام Nutriad International در تولید این مواد اختصاص دارند. سم غیر فعال شده بنام Toxy-nil برای کنترل گسترش کپکها بوسیله اتصال به آفلاتوکسینهای موجود در غذا آنها را غیر فعال ساخته و از رشد کپکها در غذا جلوگیری می کند.اگر غذا آلودگی سنگینی به آفلاتوکسینها داشته باشد بایستی از غذا دهی خودداری کرده و غذای جدید خریداری کرد.افزایش آگاهی و نظارت مداوم به حضور آفلاتوکسینها در غذا خطر ابتلا به آفلاتوکسینها را کاهش خواهد داد.

کنترل منظم سطوح آفلاتوکسین در غذای ماهی

با توجه به اینکه آفلاتوکسینها اغلب در جنوب شرقی آمریکا اتفاق می افتد.محصولات کشاورزی بطور عادی از لحاظ حضور آفلاتوکسیها بررسی می شوند. FDA برای غربالگری آفلاتوکسین در دانه های روغنی ،ذرت و دیگر اجزای غذایی مقررات سختی را اجرا می کند.سطوح قابل تحمل آفلاتوکسین در غذاهای ماهی وجود ندارد ولی FDA حداکثر مقدار 20 ppb را در ترکیب غذایی برای حیوانات اهلی مجاز دانسته است.

راهکارهای پیشگیری :

1 – به منظور پیشگیری از استقرار و رشد قارچ ها مواد غذایی با آمونیاک مخلوط می شوند . مقادیر اندک افلاتوکسین ممکن است به صورت ترکیب با (سدیم کلسیم آمینوسیلکات های هیدراته ) خورانیده شوند تا مانع از جذب آفلاتوکسین ها شوند .

2 – تامین ویتامین K در جیره غذایی زیرا معولا بهمراه مسمومیت های قارچی کمبود این ویتامین نیز وجود دارد .

3 – در طول مدت جمع کردن دانه ها ، خرمن کردن آنها و ذخیره سازی دانه ها نکات زیر بایستی مورد توجه قرار گیرد :

A)ماشین را درست تنظیم کنید تا دانه ها در صورت استفاده از ماشین شکسته نشود توجه داشته باشید که بهترین منبع تولید مایکوتوکسین دانه های شکسته شده است .

B) بگذارید دانه ها در حد رطوبت تجویز شده قبل از خرمن کردن خشک شوند.

(C دانه ها را تمیز کنید آشغال و دانه شکسته را از بین ببرید تا امکان رشد قارچ فراهم نگردد.

(Dهر چقدر ممکن است سریعتر دانه ها را خشک و سرد کنید رشد قارچ ASPERGILLUS FLAVUS در پائین تر از 40 درجه فارنهایت (14 درجه سانتیگراد) حادث نمی شود .

E) جریان هوای کافی بمنظور کنترل درجه حرارت و رطوبت ایجاد نمائید از دانه های مرطوب بایستی اجتناب نمود توجه داشته باشید که دانه کم ولی خیلی مرطوب امکان آلودگیش بیشتر از دانه زیاد اما رطوبت متوسط است .

F) وسایل ذخیره سازی ، جمع آوری حمل و نقل دانه ها را بخصوص در هوای گرم تمیز کنید .

4 – کارخانجات تهیه دان بایستی :

A) از طریق الک کردن کثافات و دانه های شکسته را از ذرت بر طرف نمایید.

(B سقف انبار را از نظر در زگیری و جلوگیری از ریزش قطرات باران روی دانه های ذرت بازرسی نمایید .

(C ظروف فلزی را جلا داده و تمیز نمایید و با استفاده از کلرین آنها را ضد عفونی نمایید .

D) اجازه ندهید بخار ماشین بسته بندی به انبار بر گردد.

درمان :

بنا بر اسناد و متون در دست ،اعمال درمان بطور روشن و واضح مورد توجه قرار نگرفته و آنتی دوت اختصاصی پیدا نشده است ولی HATCH در (سال 1982) از متیوننین به همراه سیستئین و تیوسولفات سدیم در درمان آفلاتوکسیکوزیس حاد استفاده نموده است بنا بر گزارش نامبرده اگر درمان فوق بهمراه درمان حمایتی انجام پذیرد نتایج رضایت بخشی را بدنبال خواهد داشت ابتدا ایجاد ایمنی PASSIVE و استفاده از مواد ضد میکروبی در درمان آفلاتوکسیکوزیس هم توصیه شده است .

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

کمبود آهن و کبالت در ماهی ( Iron & Cobalt deficiency )

کمبود آهن و کبالت در ماهی

( Iron & Cobalt deficiency )

با توجه به مقدار تراکم این فلز (به طور متوسط 50mg درکیلو گرم وزن زنده)، جزء عناصر بینابین نیز در نظر گرفته می شود. بیش از 90 درصد آهن بدن به صورت ترکیب با پروتئین ها است. مهمترین پروتئین بدن که حاوی آهن میباشد هموگلوبین خون بوده که در حدود 0.34 درصد آن را آهن تشکیل می دهد.

آهن در ترانسفرین (پروتئین سرم خون) به عنوان ناقل قرار دارد. این پروتئین در عمل انتقال آهن از بخشی به بخش دیگر بدن دخالت میکند.

فریتین پروتئین شکل ذخیرة آهن بوده که به رنگ قهوه ای در کبد، طحال، کلیه و مغز استخوان وجود دارد و حاوی 20 درصد آهن می باشد. این پروتئین یکی از اشکال ذخیره آهن به شمار می آید.

هموسیدرین ترکیبی مشابه فریتین بوده و تا 35 % آنرا آهن تشکیل میدهد.

آهن جزئی از آنزیمهای فعال بدن از قبیل کاتالاز، پروکسیداز، فنیل آلانین هیدروکسیداز می باشد.

منابع آهن :

به استثنای شیر که از آهن فقیر است این عنصر در اکثر مواد غذایی یافت میشود.

این عناصر در منابع گیاهان پربرگ و سبز، بیشتر بقولات و پوسته دانه ها، و غذاهای با منشاء حیوانی نظیر گوشت، خون و پودر ماهی به خوبی یافت میگردد.

مکانیسم جذب آهن :

جذب آهن تا حدود زیادی مستقل از منبع غذایی بوده و به کمک مکانیسمی موسوم به مانع مخاطی ( Mucosal block ) مطابق احتیاجات حیوان صورت میگیرد.

این نظریه مبتنی بر وجود مکانیسم تنظیم کننده ای است که بوسیله سلولهای مخاطی مجاری گوارشی اعمال شده و از جذب مقادیر بیش از حد لزوم آهن ممانعت به عمل می آورد، به این نحو مقدار جذب تا حدود زیادی تحت کنترل نیازمندی بدن قرار می گیرد. بر طبق این نطریه سلول های مخاط معده و روده آهن را جذب و آن را تبدیل به فریتین میکنند ، پس از اینکه سلولهای مزبور از لحاظ فیزیولوژیکی از فریتین اشباع شدند عمل جذب متوقف گردیده و تنها بعد از آزاد شدن آهن از فریتین و انتقال آن به داخل پلاسمای خون مجددا از سر گرقته میشود.

اخیرا نظریه جدیدی نیز در این مورد ارائه شده و پیشنهاد میکند عاملی در شیرابه معده وجود دارد که مسئول اصلی تنظیم میزان جذب آهن میباشد.

نیاز حیوانات بالغ به جذب آهن کم است زیرا آهنی که از تخریب هموگلوبین حاصل میشود مجددا به مصرف تولید هموگلوبین میرسد ، تنها 10 درصد آهن موجود از بدن خارج میشود.

وجود آهن بیش از اندازه لازم در جیره غذایی میتواند باعث بروز اختلالاتی در دستگاه گوارش و همچنین کاهش جذب فسفر شود.

کمبود :

با توجه به این که بیش از نیمی از آهن بدن در هموگلوبین حضور دارد یکی از اولین پیامدهای کمبود آهن در بدن کم خونی است.

از سوی دیگرچون میزان آهن هموگلوبین پس از تخریب به مصرف دام می رسد به ندرت دچار کمبود آهن میشود.

گلبولهای قرمز حاوی هموگلوبین میباشند ، این سلولها دائما در مغز استخوان تولید شده و جانشین سلولهایی میشوند که در نتیجه کاتابولیسم از میان میروند. اگرچه مولکولهای هموگلوبین نیز به هنگام کاتابولیسم تخریب میشوند ولی آهنی که از آنها آزاد شده مجددا به مصرف سنتز هموگلوبین میرسد. به این ترتیب نیاز روزانه حیوان سالم به آهن معمولا ناچیز است.

چنانچه احتیاج به آهن افزایش یابد ، نظیر موارد خونریزی طولانی و حاملگی ، سنتز هموگلوبین احتمالا مختل شده و کم خونی بوجود می آید.

علائم :

کاهش رشد، کمخونی میکروسیتیک هیپوکرومیک،کاهش هموگلوبین ،گلبول های قرمز خون و هماتوکریت ،کاهش آهن پلاسما

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

آب آوردن شکم در ماهی ( Dropsy )

آب آوردن شکم در ماهی

( Dropsy )

یک بیماری باکتریایی است که در اثر کیفیت بد آب بروز نموده و در مواقعی که میزان جذب آب در بدن ماهی بیشتر از دفع باشد این بیماری بروز میکند. افزایش نیترات آب نیز عامل دیگری در بروز بیماری است. همچنین در بیماری سل ماهی نیز این بیماری در اثر جمع شدن مایع در حفره شکمی ناشی از افزایش فشارخون به وجود میآید. آسیبهای وارده به کلیه ماهی در بروز بیماری دخالت داشته و ماهی عذا خوردن را متوقف می کند . از زشت ترین و سخت ترین بیماریهای ماهیان آکواریومی است و منشا آن در بیشتر منابع باکتریایی و در بعضی از منابع ویروسی ذکر شده است. استسقا در صورت عدم درمان مناسب و به موقع در 99 % موارد منجر به مرگ ماهی میشود. در صورت تشخیص به موقع و سریع با استفاده از آنتی بیوتیکهای وسیع الطیف میتوانیم به درمان بیماری امیدوار و ورم شکمی (Dropsy) باشیم. شباهتهای زیادی بین استسقا وجود دارد که تشخیص آن در بعضی از (Bloated Stomach) موارد خصوصاً در مراحل ابتدایی خیلی سخت و نیازمند تجربه زیاد است.

عوامل تحریک کننده بیماری :

1.آب آلوده

2.تغذیه نا مناسب

علایم :

1.تورم و باد کردن طرفین بدن ماهی(به دلیل جمع شدن آب و مایعات در شکم و باقت های درونی)

2.برجسته و زاویه دار شدن فلس های بدن ماهی(به دلیل فشاری که مایعات داخلی از داخل به بدن ماهی وارد میکنند)

3.بیرون زدن چشم ها از حدقه

4. نداشتن اشتها(بر خلاف بیماری ورم شکمی)

5.پریدن رنگ بدن ماهی

6.سست و بی تعاد شدن ماهی

7.توقف ماهی در گوشه ای از کف یا سطح آکواریوم و در نهایت مرگ ماهی

درمان :

اگر عامل بیماری به موقع تشخیص داده شود، با آنتی بیوتیک های وسیع الطیف قابل درمان است. آنتیبیوتیکهایی مانند تتراسایکلین، کلرامفنیکل، سولفات نئومایسین، پنیسیلین و نالیدیکسیک اسید در درمان استسقا موثرند. دادن غذای تازه به ماهی و تعویض مرتب آب و نگهداری ماهیهایِ مریض در تانک های جداگانه و مراقبت مدام آز آنها تا از بین رفتن علایم بیماری ار دیگر روشهای درمان

میباشد.

بالا بردن دمای آب (بین 30 تا 34 درجه سانتی گراد بر اساس مقاومت ماهی) به درمان این بیماری کمک می کند . اضافه کردن 1 قاشق غذا خوری نمک به یک گالن اب نیز در درمان بیماری موثر است.

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

آبله در ماهی کپور ( Carp pox )

آبله در ماهی کپور

( Carp pox )

نام های دیگر بیماری :

- پاپیلوماتوز ماهی کپور

- بیماری هیپر پلازی اپیدرم وزگیل جلدی

- هر پس ویروس نوع I کپور ماهیان (CHV)

هیپر پلازی خوش خیم اپیدرم ماهی کپور و برخی ماهیان دیگر است.

این بیماری اسامی مختلفی دارد که اغلب از لحاظ با لینی درست نمی باشد .ضایعات به صورت آبله نیستند و توسط پاکس ویروس(Poxvirus) نیز ایجاد نمی شود .

عامل :

ویروس هرپس ویروس تیپ 1 کپور ماهیان

( Carp herpes virus type I )

این بیماری ویروسی در کپور معمولی ، کاراس ،سیم ، سوف ، اردک ماهی ، لای ماهی ، سرخ باله و چندین گونه دیگر دیده می شود .

عوامل مستعد کننده :

شیو ع آبله کپور تحت تأثیر عوامل وابسته به میز بان و عو امل محیطی می باشد . دراستخر هایی که تراکم بالایی از ما هیان وجود دارد شیوع بیماری می تواند حدود 2 برابر استخر های باشد که در آ نها ترا کم ما هیان کمتر است . شیوع و عود ضایعات به طور فصلی متغیر است مسأ له اثرات استرس را منعکس می کند . نژاد های خا لص ما هیان شیوع بیشتری از بیماری را نسبت به نژاد های دو رگه نشان می دهند .

انتقال :

آبله کپور را می توان از راه مالیدن بافتهای ضایعه دار به اپی تلیوم خراشیده و نیز با قرار دادن ماهیان سالم و بیمار در یک محل ، ویروس را به کپور معمولی و هیبرید ماهی قرمز طلایی و کپور معمولی منتقل کرد . آبله کپور از طریق تزریق داخل صفاقی ایجاد شده است ،

با توجه به اختصاصی بودن هر ویروس ، منبع آبله ماهی بدون شک یک میزبان از خا نواده کپورماهیان می باشد . زالو ها ، ترماتودهای منو ژون و کو په پودها هر کدام به عنوان نا قلین احتمالی نام برده می شود .

علائم بالینی و ضایعات :

ضایعات سطحی هستند و معمولا مسطح ، سفت و به صورت پلاکهای سفید شیری تا خاکستری رنگ که می تواند تا چندین سانتی متر قطر و چند میلیمتر ضخامت داشته باشد و در مراحل پیشرفته به صورت بافت خشن رشد کنند . قطر ضایعات به آرامی افزایش یافته و در موارد شدید به هم متصل شده و نواحی وسیعی از بدن و باله ها را فرا می گیرد . نهایتاٌ ضایعات پوست اندازی می کنند و اسکار ایجاد شده و یا ضایعات جدیدی شکل می گیرند . بیماری کشنده نیست ولی رشد بیمار مبتلا ممکن است کند شود نقص هایی در اسکلت آنها ایجاد شود . بیماری به ندرت در ماهیان جوانتر اتفاق می افتد . منا طق آلوده بدن گاهی اوقات به صورت پیگمانتاسیون تیره درآید که معمولا در ماهیان زینتی و خوراکی نا مطلوب می باشد .

ضایعات تهاجمی نبوده و متاستاز نمی دهد ولی پرورش دهندگان ماهی و برخی ومحققین اظهار می دارند ماهیان آلوده اغلب بد شکلی مهرها، استئومالاشی ، انحنای شکمی ، لاغری مفرط و تأخیر در رشد را نشان می دهند . آسیب جلدی در آبله کپور به اپیدرم محدود می شود . سلولهای اپیتلیال سنگفرشی هیپر پلاستیک شده و تزاید آنها افزایش می یابد ، لایه طبیعی اپیدرم محو شده و تعداد سلولهای موکوسی کاهش می یابد . درم و ساختارهای زیرین آن طبیعی به نظر می رسند پاسخ التهابی مشخص حضور ندارد و نکروز غیر معمول است و ممکن است گنجیدگیهای داخل هسته ای و سیتو پلاسمی به وسیله میکروسکوپ نوری دیده شوند.

تشخیص :

تشخیص آبله کپور بر اساس علائم بالینی است و به وسیله جدا سازی ویروس در کشت سلولی تأیید می گردد واز روشهای سرولوژی مانند روش خنثی سازی و فلور سنت آنتی بادی استفاده می شود. هرپس ویروس کپور ماهیان از ضایعات هموژنیزه شده روی تیره های سلولی EPC و FHM تلقیح می شوند. گنجیدگیهای داخل هسته ای تشکیل شده و به دنبال آن پس از 2 تا 3 هفته انکوباسیون در دمای 20 درجه سانتی گراد سلولی رخ می دهد . تکثیر ویروس در دمای 10و 25درجه سانتی گراد مشاهده نشده است .

پیشگیری :

برای پیشگیری از بیماری موارد زیر تو صیه شده است . جدا کردن ماهیان بیمار و سالم ، ثبات شرایط بهداشتی مناسب در استخر ، حذف عواملی که باعث استرسهای فیزیکی می شوند و از نژادهای دو رگه ماهیان استفاده شود .

قرنطینه ماهیان تازه وارد و آلوده.

درمان :

درمان مؤثر ی برای آبله کپور وجود ندارد .

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

اگزوفیالیوزیس در ماهی (Exophialiosis)

اگزوفیالیوزیس در ماهی

(Exophialiosis)

اگزوفیالیوزیس عفونت مخصوص ماهیان گرم آبی دریایی است که با گونه های قارچ اگزوفیالا ایجاد می شود. این بیماری به بیماری اسب آبی (Sea horse disease )نیز معروف است.

عامل :

قارچ های گونه های اگزوفیالا(Exophiala spp) از آب های شور و شیرین جداسازی شده اند. گونه ای از اگزوفیالا مشابه اگزوفیالا جنسلمئی (Exophiala jeanselmei)در اسب دریایی شمالی و ترایگر فیش سارگاسوم(Sargassum triggerfish) گزارش شده است که احتمالا سایر انواع آبزیان دریاهای گرمسیری (Marine tropical fishes) را نیز تحت تأثیر قرار دهد. اگزوفیالا سالمونیس(Exophiala salmonis ) عامل اگزوفیالیوزیس در ماهیان آزاد است.

 نشانه های بالینی و بیماری زایی

اولین نشانه بالینی در اسب های دریایی مبتلا به اگزوفیالیوزیس، سستی(Lethargy) است که با بروز توده های بدون زخم در ناحیه درم همراه است. این بیماری گاه با ناتوانی در جهت یابی(Disorientation ) و شنای غیرطبیعی(Abnormal swimming) نیز همراه است. ضایعات ناشی از اگزوفیالا در ماهیان دریاهای گرمسیری به صورت نواحی برآمد؛ سفید مایل به زرد رنگ دیده می شود. این ضایعات در اندام های مختلف بویژه کبد ایجاد می شوند. از نظر بافت شناسی، واکنش التهابی ممکن است به صورت حاد غیرپرولیفراتیو دیده شود. پاسخ حاد اولیه شامل نکروز و تهاجم هتروفیل ها و ماکروفاژها است. ریسه ها را میتوان در مقاطع بافتی شناسایی کرد. پاسخ مزمن با تشکیل گرانولوما همراه است که این گرانولوم ها نکروزه و مینرالیزه اند. این ضایعات به ضایعات سلی شباهت دارند.

تشخیص آزمایشگاهی

با دیدن ساختمان های قارچی تیپیک در مقاطع بافتی تهیه شده از محل ضایعات عفونت تشخیص داده می شود. این ساختمان ها، ریسه ها و کونیدیوم های اختصاصی اگروفیالا دارند. گونه های اگزوفیالا جزو قارچ های ناقص هستند و در رده هایفومیست ها طبقه بندی می شوند. کونیدیوم های این گونه ها، نسبتا گرد تا بیضی شکل اند و به رنگ زرد - قهوه ای روی انشعاب های هایفی به نام آنلید(Annellide) تولید می شوند. انتهای این آنلوکونیدیوم ها(Annelloconidia) گرد است. ریسه ها دیواره عرضی و ابعادی برابر ۲ در ۳ تا ۵ میکرون دارند. اگزوفیالا پیسی فیلا(Exophiala pisciphila) روی محیط های سیب زمینی دکستروز آگار، اگار غلات و اگار عصاره سبزیجات در دمای ۲۵ درجه سانتیگراد رشد می کند. در این شرایط، پرگنه های سیاه یا خاکستری رنگ با قطر ۲۵ تا ۲۸ میلی متر در طی ۲ هفته در سطح محیط کشت ظاهر می شوند. گونه های اگزوفیالا روی محیط سابورو دکستروز اگار رشد مطلوبی ندارند.

درمان

تاکنون هیچ گونه روش درمانی مؤثری برای درمان عفونت های ناشی از اگزوفیالا پیشنهاد نشده است.

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

استرپتوکوکوزیس در ماهی ( Streptococcosis )

استرپتوکوکوزیس در ماهی

( Streptococcosis )

بیماری استرپتوکوکوزیس در ماهیان به عنوان یک بیماری رایج مطرح نیست اگر چه در موارد ابتلا می‌‌تواند تلفات قابل‌ملاحظه‌ای را به همراه داشته باشد.

این بیماری از لحاظ بهداشت عمومی اهمیتداشته و امکان انتقال بیماری به انسان وجود دارد.

عامل :

باکتری های جنس استرپتوکوکوس ( Streptococcos )

باکتری های گرم مثبت و کروی شکل هستند ، اسپور داخلی تولید نمیکنند ، غیر متحرک و بعضی کپسول تولید میکنند.

علاوه بر جنس استرپتوکوک،‌گروه‌های دیگری از باکتری‌های مرتبط با این دسته وجود دارد که می‌‌توانند عوارض و بیماری‌های مشابهی را ایجاد کنند از جمله:‌ لاکتوکوکوس‌ها (Lactococcus) ، ‌انتروکوکوس‌ها (Entrococcus) و واگوکوکوس‌ها (Vagococcus).

معمولا تمامی بیماری‌های ایجاد شده توسط باکتری‌های مذکور به عنوان بیماری استرپتوکوکوزیس تلقی می‌‌شوند.

باکتریهای عامل بیماری در طول سال در محیط آبی بخصوص در آبهای غنی از مواد آلی امکان بقای بیشتری دارند اما بیماری بیشتر در تابستان وقتی که دمای محیط افزایش می یابد بروز می کند.

انتقال :

انتقال افقی بوده و از طریق تماس مستقیم از ماهی مبتلا یا غذای آلوده صورت میگیرد.

عوامل تاثیرگذار در بروز بیماری :

اغلب عوامل بیماری‌های عفونی در ماهیان را میکروارگانیسم‌های فرصت‌طلب تشکیل می‌‌دهند. این بدان معنی است که حضور عوامل پاتوژن در محیط‌زیست ماهی جهت وقوع بیماری کفایت نمی‌کند.

لذا عوامل دیگری بایستی وجود داشته باشد که زمینه بیماری‌زایی عامل پاتوژن و غلبه آن بر سیستم ایمنی ماهی را فراهم سازد. به طور کلی این عوامل مستعدکننده را تحت عنوان «استرس» می‌‌شناسیم. تعدادی از عوامل استرس‌زا که در وقوع بیماری استرپتوکوکوزیس موثر هستند، عبارتند از:‌

- بالا رفتن درجه حرارت آب (به خصوص در فصل تابستان)

- بالا بودن تراکم ماهیان پرورشی

- دستکاری و برداشت محصول از استخر

- پایین بودن کیفیت آب (بالا بودن آمونیاک یا نیتریت و...)

- رویش شدید گیاهی در منابع تامین آب

- کمبود اکسیژن

- انگل های خارجی

رواج نادرست تهیه غذاهای ساختگی در مزارع نیز از عوامل تاثیرگذار در بروز این بیماری است به طوری که استفاده از شگ ماهیان جنوب یا سایر عناصر غذایی که می‌‌توانند دارای بار آلودگی مختلفی باشند در شیوع و گسترش بیماری می‌‌تواند موثر باشند.

علائم بالینی :

شنای نامنظم،‌از دست دادن تعادل،‌بی‌حالی ، تیرگی پوست،‌ اگزوفتالمی یک طرفه یا دو طرفه ،‌کدورت قرینه، خونریزی در اطراف یا داخل چشم،‌صفحات آبششی، پایه باله‌ها، ناحیه شکمی و اطراف مقعد،‌آسیت، بروز زخم‌های پوستی از جمله علائم بیماری‌ در ماهیان مبتلاست.

معمولا جراحات همراه با خونریزی بوده که به تدریج بزرگ و زخمی شده و مواد نکروتیک ترشح میکنند. این جراحات دارای یک ناحیه تیره دراطراف خود میباشند. این جراحات در مقایسه با جراحات فرونکلوزیس و یا ویبریوزیس سطحی ترند.

نواحی آلوده بخصوص در قسمت قدامی ساقه دمی در سطح پشتی ، سرپوش آبششی ، اطراف دهان و به صورت غیرمعمول در ناحیه زیر سرپوش آبششی دیده میشوند.

جراحات ناحیه مخرجی متداول است به طوریکه مخرج و باله مخرجی را نیز در بر میگیرد.

در چشم ها پرخونی و سپس خونریزی عروق شبکیه اتفاق می افتد و سپس نکروز عدسی چشم و حتی خروج مواد نکروتیک بواسطه زخم قرنیه ادامه می یابد.

ممکن است خونریزی عروق آبششی اتفاق بیفتد و منجر به خونریزی وسیع و مرگ ماهی شود.

در برخی از موارد ابتلا این امکان وجود دارد که ماهی‌ها تا زمان مرگ هیچ‌گونه علائم کلینیکی نشان ندهند. از میان علائم فوق‌الذکر،‌خونریزی،‌ بیرون زدن چشم‌ها، شنای نامنظم و مرگ‌ومیر سریع از علائم شاخص بیماری محسوب می‌‌شود.

علائم کالبدگشایی :

در کالبدگشایی علائم زیر مشاهده می‌‌شود: تجمع مایعات خونی در محوطه بطنی، طحال بزرگ و پرخون،‌کبد بیرنگ،‌تورم در اطراف قلب و کلیه‌ها. پریکاردیت.

تعدادی از گونه‌های استرپتوکوکوس باعث ایجاد عفونت در مغز و سیستم عصبی (مننژیت) ماهی‌ها می‌‌شوند که می‌‌تواند بیانگر علت شنای نامنظم و نامتعادل در ماهیان آلوده باشد.

دستگاه گوارش ممکن است پر خون شده و با کنده شدن قابل توجه ناحیه مخاطی همراه باشد.

تشخیص :

در تشخیص تجربی استرپتوکوکوس تاکید بر اخذ تاریخچه بیماری و علائم کلینیکی،‌یافته‌های کالبدگشایی، جداسازی و شناسایی باکتری‌ گرم مثبت از بافت‌های مغز، طحال،‌کلیه‌ها یا کبد بایستی موردتوجه قرار گیرد.

در ماهیان با شنای نامتعادل،‌اگزوفتالمی،‌خونریزی و مرگ و میر شدید و سریع و مشاهده کوکسی‌های گرم مثبت جداسازی شده از مغز، کلیه یا سایر ارگان‌های ذکر شده می‌‌توان شدیدا به بیماری‌ مظنون شد.

برای تشخیص قطعی اقدام به کشت نمونه از اندام‌های داخلی به‌ خصوص مغز و کلیه و به دنبال آن جداسازی باکتری موردنیاز است. محیط کشت انتخابی جهت استرپتوکوکوس آگار خوندار است.

پیشگیری :

تنها راه کنترل این بیماری ضد عفونی دوره ای استخرها، تجهیزات و ماهی ها می باشد. عدم ورود ماهیان آلوده و در جابجایی های ماهیان مخازن حمل باید کامل ضد عفونی گردد. استفاده از پروبیوتیک ها ( گونه ای از آئروموناس سوبریا) در خوراک تلفات ناشی از این بیماری را بسیار کم نموده است.

عوامل مؤثر در کنترل و پیشگیری عبارتند از :

1- کاهش تراکم ماهی تا حد استاندارد

2- دفن بهداشتی ماهیان تلف شده

3- قرنطینه بچه ماهیان قبل از ورود به استخرها

4- تهیه بچه ماهی از مراکز معتبر و دارای گواهی تضمین سلامت

5- تهیه غذا از شرکتهای معتبر و مطمئن

6- واکسیناسیون و ضد عفونی بچه ماهیان قبل از ورود به استخر

7- جلوگیری از وارد شدن استرس به ماهی به ویژه در فصول گرم سال و در آبهای با درجه حرارت بالای 16 درجه سانتی گراد

8- خشک نگه داشتن کارگاههای آلوده و ضد عفونی استخرها قبل از ماهیدار شدن

واکسیناسیون :

واکسیناسیون علیه این بیماری سبب افزایش مقاومت ماهی ، سلامت ماهیها و بهبود وضعیت بهداشتی ماهیان می شود

در نتیجه سبب افزایش رشد ، کاهش تلفات ماهی ، بهبود ضریب تبدیل غذایی و کاهش ضایعات غذا می شوند لازم به ذکر است که باید فقط ماهیان سالم را واکسینه نمود . برای فعال شدن دستگاه ایمنی باید به ماهی فرصت کافی داد به عبارت دیگر می بایست در زمان مناسب و قبل از زمان احتمال شیوع بیماری واکسیناسیون را انجام داد.

زیرا مدتی طول می کشد تا آنتی ژن واکسن دستگاه ایمنی بدن ماهی را وادار به تولید آنتی بادی کند و این امر بستگی به درجه حرارت آب دارد.

واکسیناسیون را می توان به صورت غوطه وری ، خوراکی و تزریقی انجام داد.

به منظور افزایش اثرواکسن و بالا بودن سطح ایمنی و افزایش دوره ایمنی ، واکسن یاد آور و مواد تحریک کننده پاسخ ایمنی نیز بکار برده شود .

مناسب ترین دما برای واکسیناسیون 10-8 درجه سانتی گراد می باشد.

درمان :

انجام تست آنتی‌بیوگرام جهت انتخاب آنتی‌بیوتیک‌ مناسب برای درمان توصیه می‌‌شود. از جمله آنتی‌بیوتیک‌های موثر می‌‌توان به اریترومایسین و آموکسی‌سیلین اشاره کرد. یک دوز خوراکی اریترومایسین از طریق غذا به مدت 10 تا 14 روز در درمان این بیماری موثر است.

اریترومایسین به میزان 25-50 میلیگرم بر کیلوگرم وزن ماهی در روز و به مدت 4-7 روز موثر است.

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

آرگولوزیس در ماهی ( Argulusis )

آرگولوزیس در ماهی

( Argulusis )

عامل :

 ارگولوس یا شپشک ماهی یکی از معروف ترین انگلهای خارجی در بین ماهیان گرمابی آبهای شیرین است که به طور وسیعی در سراسر دنیا گسترش یافته است. از نظر سیستماتیکی به شرح زیر تقسیم می گردد:

تحت کلاس Branchiura

راسته Goloidea

 خانواده Argulidae

 جنس Argulus

گونه A.foliaceus

تقریبا ۱۳۰ گونه از این انگل شناخته شده است که بیشترین آن به جنس ارگولوس تعلق دارد.

مشهورترین گونه های آن شامل :

- ارگولوس فولیاسئوس(A. foliaceus Linnaeus)

انگل ماهیان گرمابی

- ارگولوس کوره گونی(A.coregoni)

انگل ماهیان سرد آبی آب شیرین می باشند.

- ارگولوس اسکوتی فورمیس(A.scutiformis Thiele)

انگل ماهی کپور معمولی

- ارگولوس پلوسیدوس (A.pellucidus)

انگل ماهی کپور معمولی پ

انگل ارگولوس در ایران نیز شایع بوده و در بین ماهیان پرورشی گرمابی به خصوص در حوضه مرداب انزلی به کرات مشاهده شده است

شناسائی

 شپشک ماهی سخت پوست کوچکی است(ماده های بالغ به اندازه 2.3-5*3.5-4.9 میلی متر و نرها 1.6-3*1.6-2.8میلی متر) که دارای بدنی گرد و پهن و شفاف به رنگ سبز کمرنگ و ۴ جفت پای شناگر می باشد. سر و اولین بند سینه ای جهت شکل گرفتن تن پوش(Carapace) پشتی با هم ترکیب شده اند.

قسمت شکمی بدون بند بوده و در انتها به دو صفحه تقسیم می شود که دم دولبی کوچکی را تشکیل میدهد. این دم برای هدایت حیوان به کار میرود. اعضای تناسلی و دستگاه تنفسی در دم واقع شده اند. نرها دارای دو بیضه و ماده ها دارای دو کیسه منی(spermatophore ) کوچک هستند که اسپرم را از نر دریافت کرده و در خود ذخیره می نمایند.

 این انگل دارای دو عضو مکنده بزرگ می باشد که برای چسبیدن به پوست میزبان بکار میرود. در بالای این عضو مکنده دو چشم مرکب دیده می شود که در بین آنها یک چشم ساده قرار گرفته است در بین این سه چشم یک خرطوم درازی که برای نیش زدن سازگار شده است مشاهده می شود. این نیش لوله ای شکل بوده و قابل انبساط می باشد و به وسیله همین نیش انگل قادر است از زیر فلس ماهی به زیر پوست رفته و بدین ترتیب از خون میزبان تغذیه کند. دهان در عقب خرطوم به صورت روستروم(Rostrum ) (منقاری شکل) قرار گرفته است و دارای ساختمان نسبتا پیچیده ای است.

روده لوله کوتاهی است ولی معده دارای تقسیمات متعددی است. روده ممکن است از خون میزبان پر باشد در این صورت انگل میتواند بدون تغذیه برای چند هفته زندگی کند. قلب کاذب در عمق بدن قرار گرفته است. دم با دارا بودن آبشش هائی مانند عضو تنفسی انجام وظیفه می کند. تنفس همچنین از تمامی سطح بدن صورت میگیرد. ارگولوس اگر خوب تغذیه کند و روده هایش به حد کافی از خون پرباشد رنگش تیره تر خواهد بود.

چرخه زندگی:

ماده های رسیده تخمها را روی گیاهان یا سنگهای داخل آب می گذراند. تخمهای بیضی شکل به اندازه 0.4*0.25 میلی متر بوده و به تعداد ۳۰ تا ۲۰۰ عدد در توده ژلاتین مانند قرار گرفته اند. تخمها در ابتدا سفیدرنگ بوده و بعدا به زرد قهوه ای متمایل می شوند. یک جفت چشم مرکب تقریبا پس از ۱۰ روز شکل میگیرند و چشم نوزادی پس از ۱۵ تا ۱۷ روز ظاهر می شود. رشد جنینی در داخل پوسته صورت میگیرد و انگلها مراحل نوزادی و متانائوپلیوس را گذرانده و در اولین مرحله نوزادی (مرحله کوپه پودید) از تخم خارج می شوند. اولین مرحله نوزادی دارای زائده حسی(palp ) فکی پیشرفته و رشته های بلند می باشد، که برای شناگری آزاد در آب مفید است. در این حالت شکل بدن خیلی شبیه بالغین است (به طول 0.7-0.9میلی متر) و نر و ماده قابل تشخیص می باشند. در این مرحله و مرحله پس از لاروی آنها گرایش شدیدی به نور(Phototropism ) دارند. لاروها آنقدر شنا می کنند تا میزبان خود را بیابند و به فوریت به آن می چسبند. پوست اندازی های متعددی صورت می گیرد و تا ششمین مرحله پیشرفت می کند. مرحله هفتم پوست اندازی انگل را مرحله ماقبل بلوغ می نامند. جفت گیری تقریبا یک ماه پس از تخم درآیی صورت می گیرد. زمان تخم درآئی به درجه حرارت و فصل بستگی دارد.

نرها از ماده ها کوچکتر بوده و با داشتن بیضه بر روی صفحات دمی از ماده ها تشخیص داده می شوند. گاهی اوقات ماده ها هنگام جفتگیری هنوز بر روی میزبان چسبیده اند ولی به هر حال برای تخمریزی همیشه میزبان را ترک می کنند.

مؤلفین مختلف تعداد تخم این انگل را بین ۱۰۰ تا ۴۰۰ عدد و به طور متوسط ۱۸۵ عدد ذکر کرده اند. این انگلها مانند انواع دیگر انگلهای پوست به راحتی میزبان خود را عوض می کنند و هنگام انتقال ممکن است عفونت های میکروبی و یا ویروسی را از یک ماهی به ماهی دیگر منتقل نماید.

بیماری زایی :

ارگولوس در واقع به تمام قسمت های بدن می چسبد ولی اغلب در زیر باله ها مشاهده می شود. ماهی دچار خارش شده و برای خارج کردن انگل از بدن، خود را به اشیاء می مالد در نتیجه انگلها در قسمت های بن باله ها جمع می شوند. در ماهیان بزرگتر انگلها همچنین بر روی دیواره های مجرای دهانی تثبیت می شوند.

انگلها به وسیله نیش زدن و ترشح سم سبب بروز صدمات مکانیکی و ایجاد جراحات پوستی بر روی بدن ماهی می شوند. در زمان تغذیه انگل با مجموعه نیش خود پوست را سوراخ کرده و مانند یک قلاب واقعی به بدن ماهی فرو می رود. طول نیش در انگل به اندازه ۵ میلی متر و در ارگولوس فولیاسئوس به ۳۳۰ میکرون میرسد

لایه پوششی پوست(Epithelial) بر اثر فرو رفتن نیش تخریب شده و همچنین تزریق سم سبب التهاب شدید آن می گردد و سپس خونریزی بروز می کند.

سلول های رو پوستی و گلبولهای قرمز (Erythrocytes ) به وسیله انگل هضم شده و سپس خون در داخل دستگاه گوارش انگل مشاهده میشود. اثرات سم ممکن است برای بچه ماهی ها کشنده باشد.

در محل فرورفتن انگل عفونت های ثانویه نظیر آب آوردگی عفونی(dropsy) و قارچ ساپرولگنیا (Saprolegnia) ممکن است بروز کند. همچنین این تصور نیز وجود دارد که ارگولوس بتواند ناقل ویروس بیماری پوستی اپی تلیوما(Epithelioma) باشد. در استخرهائی که بیماری آرگولوزیس در بین ماهیان ریشه کن می شود بیماری اپی تلیوما نیز ناپدید می گردد.

پیشگیری :

در درجه اول بایستی از ورود آبزیان مشکوک به داخل استخرهای پرورش ماهی جلوگیری نمود. کنترل مقدماتی استخرهای آلوده بدین ترتیب می تواند انجام گیرد که تعدادی لوله های نی یا تخته چوبهای دراز را نزدیک محل غذاخوری ماهیان نصب می کنند. انگلها میل دارند برای تخم ریزی میزبان را ترک کنند و این بهترین موقعیت در محل تجمع ماهیها برای تخم ریزی انگلها فراهم می شود.

انگلها پس از ترک میزبان روی نی یا چوبها تخمریزی کرده و چون تخمها چسبنده هستند روی آنها تثبیت می گردند و با جمع کردن و خارج کردن این وسایل روزانه می توان هزاران تخم انگل را نابود کرد.

در ماهیان آکواریوم یا در تعداد کم مولدین انگلها را میتوان به وسیله برس کشیدن بر روی پوست یا با پنس از روی بدن ماهی برداشت نمود. انگلهائی که در حال مکیدن خون می باشند به راحتی از بدن ماهی جدا نخواهند شد و برداشت آنها در چنین حالتی منجر به خونریزی و عفونت شدید پوست خواهد شد. بنابراین بایستی ابتدا انگلها را به وسیله یکی دو قطره محلول نمک طعام غلیظ بی حس نمود و سپس برداشت کرد. از مخلوط تربانتین ید و کرزول نیز می شود استفاده نمود مشروط بر اینکه رعایت کلیه احتیاطات لازم مانند عدم تماس با دست عامل و یا با پوست بدن ماهی، را به خاطر جلوگیری از خطرات احتمالی این مواد شیمیائی به عمل آورد.

 مبارزه زیستی با معرفی ماهیان از قبیل گامبوزیا و ماهی سه خاره که از مراحل لاروی انگل تغذیه مینمایند.

 آماده سازی مناسب استخرها از قبیل خشک کردن , آهک پاشی و جلوگیری از ورود ماهیان آلوده به استخر و یا اشکال آزاد انگل

درمان :

الف) پرمنگنات پتاسیم : 4-5 ppm به صورت حمام و تکرار 10 روز دیگر

ب) نگوون : 2-3.5 ppm حمام به مدت 50 تا 60 ثانیه یا 0.25-0.5 ppm حمام طولانی مدت

ج) لیندن با مقدار درمانی ppm0.25 در حرارتهای ۲۵ - ۲۷ درجه سانتی گراد و pH بالاتر از ۸ میتواند به خوبی انگلها را به خصوص در حالت نوزادی در ظرف ۶-۸ ساعت نابود کند.

د) برومکس با مقدار درمانی 0.2ppmکلیه انگلها را در مدت کوتاهی خواهد کشت. این دارو معمولا به خاطر ارزانی از سایر اورگانوفسفاتها با صرفه تر خواهد بود.

و) دیپترکس با مقدار درمانی 0.2 تا 0.3 قسمت در میلیون (ppm)کلیه مراحل مختلف انگل ارگولوس اعم از نوزادی و بالغین را در ظرف ۱۲ تا ۲۴ ساعت از بین می برد. این دارو نمی تواند تخمهای انگل را از بین ببرد بنابراین لازم است درمان در داخل استخرهای آلوده دو تا سه بار با فاصله ۲۰ تا ۲۵ روز در طول بهار و تابستان تکرار گردد تا منجر به ریشه کنی آلودگی ارگولوس گردد.

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.

 

هگزامیتوزیس در ماهی

 هگزامیتوزیس در ماهی (Hexamitosis)

 اتیولوژی: Hexamita salmonis    

ریخت شناسی: گرد تا بیضی ،قرینه دو طرفی ،دارای 4 تاژک

 چرخه زندگی:

چرخه مستقیم و با ایجاد شکاف در تروفوزوآیت به دو قسمت تقسیم می شود

انتقال عفونت:

 دهان،ضایعات پوستی ، عفونت روده ای(Rectal infection)

به ادامه مطلب بروید

کریپتوبیوزیس در ماهی

کریپتوبیوزیس در ماهی (Cryptobiosis)

اتیولوژی:40 گونه انگل خونی،7 گونه انگل روده و 5 گونه انگل خارجی پوست و آبشش . از مهمترین Cryptobia salmositica,Cryptobia branchialis

 ریخت شناسی :بیضی کشیده،دارای 2 تاژک مشخص

به ادامه مطلب بروید

تریپانوزومیازیس در ماهی

 تریپانوزومیازیس در ماهی (Trypanosomiasis)

اتیولوژی: مهمترین Trypanosoma murmaensis                

ریخت شناسی: تاژکداران خونی اغلب دارای یک تاژک و یک هسته بیضی در مرکز دارند.

به ادامه مطلب بروید