آبسه حلقی در گاو

آبسه حلقی در گاو

تعریف و سبب شناسی:

وارد آمدن ضربه (trauma) به ناحیه حلق نسبتا در گاو زیاد رخ داده و منجر به سلولیت، تشکیل آبسه یا هماتوم می گردد. یک مورد این بیماری منجر به اتساع و آتونی مری megaesophagus گردید. این وضعیت تقریبا همیشه در موارد استفاده از وسیله خوراندن بولوس (balling gun) ، سرنگهای بلند، اسپیکولوم، وسیله خوراندن داروی ضدانگلی، لوله سفت وسیله خوراندن غذا در گوساله یا لوله سفت معدی اتفاق می افتد. گاهی اوقات یک جسم خارجی مثل خار تیز یا سیم میتواند به ناحیه حلق نفوذ کند. هماتوم ممکن است در اثر ضربه اجسام غیرنوک تیز نیز اتفاق افتد. سوراخ یا بریدگی ممکن است خیلی کوچک باشد و معمولا در اوایل مری قرار دارد. نتیجه این ضایعات این که غذا و بزاق به ناحیه عقب حلقی وارد شده و در اینجا آماس رخ میدهد.

نشانه های بالینی و تشخیص تفریقی:

علایم بالینی شامل بی اشتهایی، ریزش بزاق، هوای بازدمی متعفن، کشیدگی سر و گردن، درد موضعی یا منتشر ناحیه حلق، خروج مواد غذایی از منخرین و رکود حرکات پیش معدهها یا نفخ می باشد. در موارد شدید بیماری، ممکن است خیز واضح ناحیه حلق، تب، سرفه متعاقب ملامسه حنجره، دشواری تنفسی و پنومونی استنشاقی مشاهده شود. موارد تشخیص تفریقی در گاو باید شامل آبسه های عقب حلقی ، اجسام خارجی در حلق، اکتینوباسیلوز و لنفوسارکوم یا سایر موارد توموری عقده های لنفاوی حلقی باشد.

در صورت بروز اتساع و آتونی مری، باید در تشخیص تفریقی به فتق حجاب حاجزی همراه با فتق نگاری به داخل قفسه سینه و سایر موارد انسداد که نگاری درگیر بوده و سبب برگشت و استفراغ می گردد، فکر کرد. این بیماریها شامل حضور اجسام خارجی در مری و کیسه دار شدن (diverticulum) مری می باشد. تعدادی از سموم نیز ایجاد استفراغ می کنند (به فصل هفتم رجوع شود). هاری به راحتی قابل تفریق است، چرا که تنها علایم بالینی مشترک در هر دو بیماری بی اشتهایی و ترشح بزاق است. ملامسه دقیق حلق با انگشتان از طریق دهان غالب امکان تشخیص را فراهم می کند، اگرچه به علت درد و خیز ناحیه مقید کردن دام دشوار است و باعث دیسپنه و تقلای دام می گردد. برای برطرف شدن نفخ و اطمینان از عدم انسداد مری، لوله معدی لیزشده به آرامی وارد مری می گردد، در گوسفند و بز، ضربه به ناحیه حلق به ندرت رخ می دهد و آبسه عقب حلقی ناشی از کورینه باکتریوم سود وتوبرکولوزیس علت متداول خیز حلق می باشد.

یافته های آزمایشگاهی و استفاده از تجهیزات تشخیصی:

اندوسکوپی و پرتونگاری ممکن است در تشخیص محل ضایعه، وسعت سلولیت و حضور اجسام خارجی کمک کند. در اندوسکوپی، مشاهده خیز حلقی و کلاپس فضای داخلی آن مورد توجه است. جراحت ممکن است واضح و قابل مشاهده باشد و ممکن است روی آن را اکسودا بپوشاند. اندوسکوپی می تواند به تشخیص حضور اجسام خارجی و توده های داخل ناحیه کمک کند. سلولیت، آبسه یا هماتوم عقب حلقی را اغلب در پرتونگاری می توان مشاهده کرد و اجسام خارجی نیز به صورت اجسام رادیو۔ آپک دیده می شود. حضور گاز در بافت های نرم یا توده های پراکنده را به ترتیب در موارد سلولیت و آبسه می توان مشاهده کرد. نتایج آزمایشات خون شناسی ممکن است بازتاب روند آماسی عفونی باشد. همچنین غالبا می توان گاز را در داخل مری مشاهده کرد. اگر مشکوک به پنومونی استنشاقی باشیم، تهیه پرتونگار از ریه نیز کمک کننده است.

پاتوفیزیولوژی:

آماس، خیز و نکروز بافت عقب حلقی با ایجاد درد در هنگام بلع و با ممانعت فیزیکی از عبور بولوس غذایی و با درگیری اعصاب ناحیه، سبب اختلال در روند طبیعی بلع میگردد. اختلال به وجود آمده در امر بلع ممکن است دام را مستعد استنشاق غذا و بزاق کند.

اگر آماس حلق شاخه حلقی عصب واگ در سطح پشتی جانبی حلق را متأثر کند، مراحل حلقی بلع و آروغ مختل می گردد. فلجی (paresis) حلق ناشی از این مشکل منجر به برگشت مواد غذایی از منخرین می شود. درگیری عصب حنجرهای قدامی که در مجاورت ناحیه قرار دارد، حساسیت مخاط حنجره را نسبت به مواد خارجی کاهش داده و بازتاب سرفه را نیز تقلیل می دهد. آماس شدید ممکن است خود عصب واگ را درگیر کرده و سبب رکود فعالیت پیش معدهها همراه با ایجاد نفخ و اختلال عملکرد حرکتی حنجره شود. آروغ همچنین فعالیت عضلات حلق را درگیر کرده و در هنگام حضور سلولیت در ناحیه، عمل آروغ کاملا دردناک است.

درمان و پیش آگهی:

با وجود آن که دامهای بیمار در اغلب موارد کاملا بی اشتها و تبدار بوده و بسیار بیمار به نظر می رسند، بسیاری از موارد سوراخ شدگی یا پارگی (بریدگی) حلق را می توان با موفقیت درمان کرد، به شرط این که با استفاده از داروهای ضدمیکروبی وسیع الطیف به مدت ۷ تا ۱۴ روز درمان شدید صورت گیرد؛ و پنومونی استنشاقی را با محدودیت در عرضه غذا به دام های مبتلا کنترل کرد و درمان حمایتی کافی نیز صورت داد. تتراسیکلینها، سولفانامیدها، آمپی سیلین، سفتیوفور، تری متوپریم سولفا یا پنی سیلین و یک داروی آمینوگلیکوزیدی را می توان با موفقیت استفاده کرد. داروهای ضد آماس غیراستروئیدی را به عنوان ضددرد و برای تخفیف آماس ناحیه باید استفاده کرد و از تجویز دهانی بولوسها نیز پرهیز نمود.

دسترسی دام مبتلا به آب باید مهیا باشد؛ اگر دام توان نوشیدن نداشت، با استفاده از لوله معدی که با احتیاط و به آرامی جاگیری گردد، در چندین نوبت در روز ۳۰ تا ۵۰ لیتر (۸ تا ۱۳ گالن آب به دام تجویز کرد. مهم ترین الکترولیت که باید تجویز شود، پتاسیم است. روزانه ۶۰ تا ۱۰۰ گرم کلرور پتاسیم همراه با آب در اختیار بیمار قرار داده می شود. هنگامی که دام بیمار توانست بدون ایجاد سرفه یا برگشت از بینی آب بنوشد، علوفه سبز نرم یا یک بلغور نرم در اختیار آن قرار داده می شود. اگر این غذا را دام توانست تحمل کند به راحتی مصرف کند، باید به مدت ۲ هفته ادامه یابد و سپس یونجه سبز برگدار نرم یا سایر علوفه های مطبوع مشابه به تدریج و بااحتیاط وارد جیره غذایی دام گردد.

اگر آبسه مجزایی در ناحیه عقب حلقی شکل گرفت، بهتر است ابتدا از طریق فشار دادن انگشت به داخل جراحت اولیه به داخل حلق خالی شود تا چرک آن کاملا تخلیه گردد. اگر از این طریق امکان تخلیه آبسه وجود نداشت، برخورد جراحی ممکن

است ضروری باشد. در موارد ضربه پارگی ناحیه حلق همراه با سلولیت به ندرت لازم است از جراحی استفاده شود.

پیشگیری و کنترل

استفاده مناسب و احتیاط آمیز از وسایل خوراندن بولوس، خمیر ضدکرم و سایر وسایلی که می تواند به حلق صدمه بزند، بهترین روش پیشگیری است. مقید کردن کافی سر هر حیوانی که باید از طریق دهان درمان شود، به جلوگیری از ضربه بله حلق کمک میکند.

vetshoop.ir

اپلیکیشن موبایل دامپزشک همراه

برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.