ماکرولیدها (کلاریترومایسین)
ماکرولیدها (کلاریترومایسین)
کلاریترومایسین:
اثرات فارماکولوژیکی:
فارماکودینامیک: کلاریترومایسین مشتق نیمه سنتتیک اریترومایسین A می باشد. اثر آنتی باکتریال دارو از طریق باند شدن به قسمت 50s ریبوزوم در باکتریهای حساس به دارو و مهار سنتز پروتئین می باشد.
کلاریترومایسین قدرت اثر بالایی بر علیه طیف وسیعی از میکروارگانیسم های گرم مثبت و گرم منفی هوازی و بی هوازی دارد. حداقل غلظت های مهار کننده (MICs) کلاریترومایسین عموماً دو برابر کمتر از MICs اریترو مایسین است. متابولیت 14-هیدروکسی کلاریترومایسین نیز دارای اثر ضد میکروبی است. MICs این متابولیت مساوی یا دو برابر بیشتر از MICs ترکیب اولیه می باشد. استثنائاً در مورد میکروب هموفیلوس انفلوانزا متابولیت 14-هیدروکسی دو برابر فعالتر از ترکیب اولیه می باشد.
کلاسید معمولاً In Vitro بر علیه میکروارگانیسم های زیر فعال می باشد:
باکتریهای گرم مثبت:
استافیلوکوکوس اورئوس (حساس به متی سیلین)، استرپتوکوکوس پیوژنز (استرپتوکوک بتاهمولتیک گروه A)، استرپتوکوک آلفا همولیتیک (گروه ویریدنس)، استرپتوکوکوس (دیپلوکوکوس) پنومونیه، استرپتوکوکوس آگالاکتیا، لیستریامنوسیتوژنز.
باکتریهای گرم منفی:
هموفیلوس انفلوانزا، هموفیلوس پاراانفلوانزا، موراکسلا (برانهاملا) کاتارهالیس، نیسریاگونوره آ، لژیونلا پنوموفیلا، بردتلاپرتوزیس، هلیکوباکترپیلوری، کمپیلوباکترژوژونی.
مایکوپلاسما:
مایکو پلاسماپنومونیه، یورآپلاسمایورآلیتیکوم.
سایر ارگانیسم ها:
کلامیدیا تراکوماتیس، مایکوباکتریوم اویوم، مایکوباکتریوم لپرآ، مایکوباکتریوم کانزاسی، مایکوباکتریوم شلونه، مایکوباکتریوم فورتوتم، مایکوباکتریوم اینتراسلولار.
باکتریهای بی هوازی:
باکتروئید فراجیلیس حساس به ماکرولید، کلستریدیوم پرفیرینجنس، گونه های پپتوکوکوس، گونه های پپتواسترپتوکوکوس، پروپیونی باکتریوم آکنه. کلاریترومایسین همچنین بر علیه چندین گونه باکتریایی دارای اثر باکتری سیدال می باشد. این ارگانیسم ها شامل هموفیلوس انفلوانزا، استرپتوکوکوس پنومونیه، استرپتوکوکوس پیوژنز، استرپتوکوکوس آگالاکتیا، موراکسلا (برانهاملا) کاتارهالیس، نیسریاگونوره آ، هلیکوباکترپیلوری و گونه های کمپیلوباکتر می باشد. فعالیت کلاریترومایسین بر علیه هلیکوباکترپیلوری درpH خنثی بیشتر از pH اسیدی می باشد.
اطلاعات بیشتر: ارتباطی بین هلیکوباکترپیلوری (H. pylori) و بیماریهای اسیدی دستگاه گوارش از جمله زخم دوازدهه و زخم معده وجود دارد. در این بیماریها بترتیب حدود 95% و 80% بیماران با عامل H. pylori آلوده می شوند. H. pylori همچنین نقش مهمی در وخامت گاستریت و عود اولسردر این بیماران دارد. شواهد اخیر بیشتر نشان داده است که ارتباط علتی بین H. pylori و کارسینوم معده وجود دارد. در مطالعه کنترل شده ای، کلاریترومایسین 500 میلی گرم سه بار در روز به مدت 14 روز با امپرازول 40 میلی گرم یک بار در روز به مدت 28 روز تجویز شد و بیش از 80% میکروب H. pylori را در بیماران مبتلا به زخم دوازدهه ریشه کن کرد. در تعداد کمی از بیماران، کلاریترومایسین در سایر رژیم های درمانی ریشه کنی H. pylori استفاده شده است. تداخل های کینتیکی که ممکن است روی دهد، بطور کامل بررسی نشده است. رژیم های درمانی حاوی کلاریترومایسین عبارتند از: کلاریترومایسین به اضافه تینیدازول و امپرازول، کلاریترومایسین به اضافه تتراسایکلین، بیسموت ساب سالیسیلات و رانیتیدین، کلاریترومایسین به اضافه رانیتیدین به تنهایی. مطالعات کلینیکی که در آن از رژیم های مختلف ریشه کن کننده H. pylori استفاده شده است، نشان داده است که ریشه کن کردن H. pylori از عود زخم جلوگیری می کند.
فارماکوکینتیک:
پس از مصرف خوراکی قرص کلاسید، کلاریترومایسین به سرعت و به خوبی از ناحیه معدی-روده ای جذب می شود. متابولیت 14- هیدروکسی کلاریترومایسین که از لحاظ میکروبیولوژیکی فعال است در اثر متابولیسم عبور اولیه کبدی ساخته می شود. از آن جا که غذا تاثیری روی میزان فراهمی زیستی قرص کلاسید ندارد، این دارو می تواند بدون در نظر گرفتن زمان صرف وعده غذایی، مصرف شود. غذا به طور جزئی شروع جذب کلاریترومایسین و تشکیل متابولیت 14-هیدروکسی را به تاخیر می اندازد.
فارماکوکینتیک کلاریترومایسین غیر خطی است، با وجود این حالت پایدار در غلظت خونی طی 2 روز پس از تجویز دارو ایجاد می شود. در صورتی که دوز 250 میلی گرم دو بار در روز تجویز شود 20 درصد داروی تغییر نیافته از طریق ادرار دفع می شود. در صورتی که دوز 500 میلی گرم دو بار در روز تجویز شود، دفع دارو از طریق ادرار بیشتر است (تقریباً 36 درصد ). 14-هیدروکسی کلاریترومایسین، مهمترین متابولیت دارو در ادرار است که حاصل متابولیزه شدن 15-10 درصد دوز تجویز شده دارو می باشد. بیشتر دوز باقیمانده دارو از طریق مدفوع (در درجه اول از طریق صفرا) دفع می شود. 10-5 درصد ترکیب اولیه از مدفوع بازگردانده می شود. وقتی کلاریترومایسین 500 میلی گرمی سه بار در روز داده شود، غلظت پلاسمایی دارو در مقایسه با زمانی که دوز 500 میلی گرمی دو بار در روز تجویز شود، افزایش می یابد.
غلظت دارو در بافت چندین برابر بیشتر از غلظت دارو در خون است. این افزایش غلظت در بافت های لوزه و ریه دیده شده است. در غلظت های درمانی، 80 درصد کلاریترومایسین به پروتئین های پلاسما باند می شود. کلاسید همچنین به موکوس معده نفوذ می یابد. وقتی کلاریترومایسین همزمان با امپرازول تجویز شود، نسبت به حالتی که کلاریترومایسین به تنهایی تجویز شود، غلظت بیشتری از کلاریترومایسین در موکوس و بافت معده ایجاد می گردد.
موارد مصرف:
کلاریترومایسین در درمان عفونتهای ایجاد شده بوسیله ارگانیسم های حساس به دارو استفاده می گردد. موارد مصرف عبارتند از :
• عفونتهای دستگاه تنفسی تحتانی از جمله برونشیت حاد و مزمن و پنومونی
• عفونتهای دستگاه تنفسی فوقانی از جمله سینوزیت و فارنژیت
• در درمان اولیه Community acquired respiratory infections کلاسید داروی مناسبی می باشد و نشان داده شده است که in vitro بر علیه پاتوژنهای تنفسی Common و atypical همانطور که در قسمت فارماکوکینتیک اشاره شده است، فعال می باشد.
• کلاسید همچنین در عفونتهای با شدت خفیف تا متوسط پوست و بافت نرم کاربرد دارد.
• کلاسید در حضور داروی مهار کننده ترشح اسید مانند امپرازول یا لانزوپرازول برای ریشه کنی H. pylori در بیماران مبتلا به زخم دوازدهه به کار می رود (به قسمت دوز دارو و نحوه تجویز مراجعه شود).
موارد منع مصرف:
کلاسید در بیماران با افزایش حساسیت شناخته شده به آنتی بیوتیکهای ماکرولیدی منع مصرف دارد. کلاسید و مشتقات ارگوت نباید به طور همزمان مصرف شوند. کلاریترومایسین نباید با هیچیک از دارو های زیر به طور همزمان مصرف شود:
سیزاپراید، پیموزاید و ترفنادین (به قسمت احتیاطات و تداخلات دارویی مراجعه شود).
هشدار و احتیاطات:
کلاریترومایسین عمدتاً از طریق کبد وکلیه دفع می شود. تجویز دارو در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا کلیوی باید با احتیاط صورت گیرد. استفاده دراز مدت یا مصرف مکرر این دارو ممکن است سبب رشد بیش از حد باکتریها یا قارچهای غیر حساس به دارو گردد. در صورت وقوع عفونت ثانویه، مصرف کلاسید باید قطع گردد و درمان مناسب آغاز گردد. در تعداد کمی از بیماران میکروب های H. pylori ممکن است به کلاریترومایسین مقاومت نشان دهند.
تداخلات:
نشان داده شده است که کلاسید تداخلی با کنتراسپتیو خوراکی ندارد. همانند سایر آنتی بیوتیک های ماکرولیدی، مصرف کلاریترومایسین در بیمارانی که به طور همزمان داروهایی مصرف می کنند که از طریق سیستم سیتوکروم P450 متابولیزه می شوند (مانند وارفارین، آلکالوئیدهای ارگوت، تریازولام، میدازولام، دیزوپیرامید، لوواستاتین، ریفابوتین، فنی توئین، سیکلوسپورین و تاکرولیموس)، ممکن است سبب افزایش غلظت سرمی این داروها گردد. وقوع رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) در اثر مصرف همزمان کلاریترومایسین و لوواستاتین یا سیمواستاتین گزارش شده است. تجویز کلاریترومایسین در بیمارانی که تئوفیلین مصرف می کنند، سبب افزایش سطح سرمی تئوفیلین و سمیت با تئوفیلین شده است.
مصرف کلاسید در بیمارانی که تحت درمان با وارفارین می باشند، ممکن است منجر به تقویت اثرات وارفارین گردد.
در این بیماران، زمان پروترومبین باید مرتباً اندازه گیری شود. در صورت مصرف همزمان کلاسید با دیگوکسین، اثرات دیگوکسین ممکن است تقویت گردد. اندازه گیری سطح سرمی دیگوکسین باید در نظر گرفته شود.
گزارش شده است که ماکرولید ها متابولیسم ترفنادین، سیزاپراید و پیموزاید را تغییر داده و سبب افزایش سطح پلاسمایی این داروها می شوند. این امر منجر به طولانی شدن زمان QT و آریتمی قلبی از جمله تاکیکاردی بطنی، فیبریلاسیون بطنی و torsade de pointes می شود. اثرات مشابه در اثر تجویز همزمان آستمیزول و سایر ماکرولید ها مشاهده شده است. کلاسید می تواند اثرات کاربامازپین را به دلیل کاهش در سرعت دفع این دارو ، تقویت کند. مصرف خوراکی قرص کلاسید و زیدوودین به طور همزمان در افراد بالغ آلوده به HIV ممکن است سبب کاهش سطح پایدار زیدوودین گردد. در صورتی که دوزهای کلاسید و زیدوودین با اختلاف زمانی 2-1 ساعت مصرف شوند، تا حد زیادی از وقوع این تداخل جلوگیری می شود. چنین تداخلی در کودکان گزارش نشده است. در صورت مصرف همزمان کلاریترومایسین با ریتوناویر، ریتوناویر سطح زیر منحنی Cmin و Cmax , (AUC) مربوط به کلاریترومایسین را افزایش می دهد. در این شرایط، به دلیل پنجره درمانی وسیع کلاریترومایسین، در بیماران با عملکرد کلیوی نرمال، نیازی به کاهش دوز دارو نمی باشد. با وجود این، در بیماران با نارسایی کلیوی، تعدیل دوز به صورتی که در ادامه می آید، باید انجام گیرد: در بیمارانی که کلیرنس کراتینین 60-30 میلی لیتر در دقیقه می باشد، دوزکلاریترومایسین باید تا حد 50% کاهش یابد. در بیمارانی که کلیرنس کراتینین کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه می باشد، دوز کلاریترومایسین باید تا حد 75% کاهش یابد. دوزهای بیشتر از 1 گرم در روز، نباید با ریتوناویر تجویز شود. غلظت های پلاسمایی کلاریترومایسین و امپرازول در صورت مصرف همزمان این دو دارو، ممکن است افزایش یابد، با وجود این نیازی به تعدیل دوز نمی باشد. در دوزهای توصیه شده تداخل بالینی مهمی بین کلاریترومایسین و لانزوپرازول وجود ندارد. افزایش غلظت پلاسمایی کلاریترومایسین ممکن است در صورت مصرف همزمان این دارو با Maalox یا رانیتیدین مشاهده گردد. در این شرایط نیازی به تعدیل دوز نمی باشد.
مصرف در دوران بارداری و شیر دهی:
بی خطر بودن مصرف کلاسید طی دوران بارداری و در مادرانی که کودکان را با شیر خود تغذیه می کنند، هنوز ثابت نشده است. کلاسید نباید طی دوران بارداری یا شیردهی مصرف شود مگر در مواردی که مزایای حاصل از مصرف دارو برای مادر مهمتر از خطرات احتمالی آن باشد. برخی مطالعات روی حیوانات نشان دهنده آنست که دارو دارای اثر Toxic روی جنین است، اما این اثر فقط در دوزی که واضحاً برای مادر سمی است، دیده شده است. کلاریترومایسین در شیر حیوانات شیرده و در شیر انسان یافت شده است.
عوارض جانبی:
کلاریترومایسین عموماً به خوبی تحمل می شود. عوارض جانبی گزارش شده عبارتند از تهوع، سوء هاضمه، اسهال، استفراغ، درد شکمی و پارستیزیا، التهاب مخاط دهان، التهاب زبان، کاندیدیای دهانی و تغییر رنگ زبان، سایر عوارض جانبی عبارتند از سردرد، درد ناحیه مفصل، درد عضلانی و واکنشهای آلرژیک که از شدت های خفیف مانند کهیر، بثورات پوستی خفیف و آنژیوادم تا شدت های زیاد مانند واکنش آنافیلاکسی و به ندرت سندرم استیونس- جانسون/ نکرولیز سمی اپیدرمال دیده می شوند. گزارش هایی از تغییر در حس بویایی که معمولاً همراه با مهار حس چشایی است دریافت شده است. گزارش هایی از تغییر رنگ دندان ها در بیماران تحت درمان با کلاریترومایسین دیده شده است. تغییر رنگ دندانها معمولاً با روشهای مناسب و تخصصی تمیز کننده دندانها قابل برگشت است. گزارش هایی از عوارض جانبی زودگذر در سیستم عصبی مرکزی دیده شده است از جمله گیجی، سر گیجه، اضطراب، بی خوابی، دیدن خواب های بد، وزوز گوش، احساس آشفتگی ذهنی، disorientation، توهم، سایکوز و depersonalization. مواردی از کاهش شنوایی در اثر مصرف کلاریترومایسین گزارش شده است که معمولاً به دنبال قطع مصرف دارو، برگشت پذیر است. کولیت پزودوممبران، به ندرت در اثر مصرف کلاریترومایسین گزارش شده است و با شدت های مختلف از حالت خفیف گرفته تا حالت تهدید کننده زندگی دیده می شود. موارد نادری از هیپوگلیسمی گزارش شده است که برخی از آن موارد در بیمارانی دیده شده است که به طور همزمان داروهای هیپوگلیسمیک خوراکی یا انسولین مصرف نموده اند. موارد نادری از لوکوپنی و ترومبوسیتوپنی گزارش شده است. همانند سایر ماکرولید ها، نارسایی کبدی (که معمولاً قابل برگشت است) شامل تغییر در نتیجه آزمایشات مربوط به عملکرد کبدی، هپاتیت و کلستازیس همراه با یا بدون زردی (یرقان) گزارش شده است. نارسایی کبدی ممکن است شدید باشد و موارد بسیار نادری از عدم عملکرد کبدی کشنده گزارش شده است. مواردی چون افزایش کراتینین سرم، نفریت بینابینی، عدم عملکرد کلیوی، پانکراتیت و تشنج به ندرت گزارش شده اند. همانند سایر ماکرولید ها، طولانی شدن زمان QT، تاکیکاردی بطنی و Torsade de pointes به ندرت با مصرف کلاریترومایسین گزارش شده اند.
مسمومیت حاد:
گزارش هایی دلالت دارند بر اینکه با مصرف مقادیر زیاد کلاریترومایسین می توان انتظار داشت عوارض معدی- روده ای بروز نماید. عوارض ناخواسته ای که به همراه مسمومیت حاد با دارو دیده می شوند باید از طریق لاواژ معده و روش های حمایتی درمان شوند. در یک بیمار با سابقه اختلال bipolar که 8 گرم کلاریترومایسین مصرف نموده بود، علائم تغییر در وضعیت mental ، رفتار hypokalemia, paranoid, hypoxemia مشاهده شد. مانند سایر ماکرولید ها انتظار نمی رود که غلظت خونی کلاریترومایسین با روش همودیالیز یا دیالیز صفاقی تغییر کند.
دوز دارو و نحوه تجویز:
عفونت های دستگاه تنفسی / پوست و بافت نرم:
بزرگسالان: دوز معمول 250 میلی گرم دو بار در روز به مدت 7 روز می باشد. گر چه در عفونت های شدید دوز دارو را می توان به 500 میلی گرم دو بار در روز به مدت 14 روز افزایش داد.
کودکان بالای دوازده سال: همانند بزرگسالان مصرف شود.
کودکان زیر دوازده سال: سوسپانسیون کلاسید مصرف شود.
ریشه کنی H. pylori در بیماران مبتلا به زخم دوازدهه:
بزرگسالان:
درمان دو دارویی: دوز معمول کلاریترومایسین 500 میلی گرم سه بار در روز به مدت 14 روز می باشد. کلاسید باید با امپرازول خوراکی 40 میلی گرم یک بار در روز تجویز شود. در مطالعه پایه ای که مبنای سایر مطالعات قرار گرفت، امپرازول 40 میلی گرم یک بار در روز به مدت 28 روز تجویز شد. در مطالعات supportive ، امپرازول 40 میلی گرم یک بار در روز به مدت 14 روز تجویز شد.
درمان سه دارویی (به مدت 14-7 روز):
کلاسید 500 میلی گرم دو بار در روز و لانزوپرازول 30 میلی گرم دو بار در روز باید به همراه آموکسی سیلین 1000میلی گرم دو بار در روز بمدت 14-7 روز تجویز شود.
درمان سه دارویی (به مدت 7 روز):
1) کلاسید 500 میلی گرم دو بار در روز و لانزوپرازول 30 میلی گرم دو بار در روز باید به همراه مترونیدازول 400 میلی گرم دو بار در روز به مدت 7 روز تجویز شود.
2) کلاسید 500 میلی گرم دو بار در روز و امپرازول 40 میلی گرم در روز باید به همراه آموکسی سیلین 1000 میلی گرم دو بار در روز یا مترونیدازول 400 میلی گرم دو بار در روز به مدت 7 روز تجویز شود.
درمان سه دارویی( به مدت 10 روز):
کلاسید 500 میلی گرم دو بار در روز باید به همراه آموکسی سیلین 1000 میلی گرم دو بار در روز و امپرازول 20 میلی گرم در روز به مدت 10 روز تجویز شود.
افراد سالمند: همانند بزرگسالان تجویز شود.
نارسایی کلیوی: معمولاً نیازی به تعدیل دوز نمی باشد مگر در بیماران مبتلا به نارسایی شدید کلیوی (که کلیرانس کراتینین کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه می باشد). در صورت نیاز به تعدیل دوز، دوز روزانه کلی باید تا نصف کاهش یابد. مثلاً 250 میلی گرم یک بار در روز یا در عفونت های شدیدتر 250 میلی گرم دو بار در روز.
از آنجا که غذا تاثیری روی میزان فراهمی زیستی ندارد، کلاسید را می توان بدون توجه به زمان صرف وعده غذایی، مصرف نمود.
اشکال موجود:
جعبه حاوی 14 و یا 20 عدد قرص کلاسید 500 میلی گرمی در بلیستر
گرانول های کلاسید کلاریترومایسین
شرح:
گرانولهای سفید یا سفید مایل به زرد برای تهیه سوسپانسیون خوراکی.
پس از مخلوط کردن (با آب) هر 5 میلی لیتر از سوسپانسیون حاوی 125 میلی گرم کلاریترومایسین میباشد.
اثرات فارماکولوژیکی:
فارماکودینامیک: کلاریترومایسین آنتی بیوتیک جدیدی از دسته ماکرولیدها میباشد. اثر آنتی باکتریال این دارو از طریق اتصال به قسمت 50S ریبوزومی در باکتری حساس به دارو و در نتیجه مهار سنتز پروتئین میباشد. کلاریترومایسین قدرت اثر بالایی بر علیه طیف وسیعی از میکروارگانیسمهای گرم مثبت و گرم منفی هوازی و بی هوازی دارد. این دارو in vitro روی میکروارگانیسمهای ذیل موثر میباشد. استرپتوکوکوس آگالاکتیا، استرپتوکوکوس پیوژنز، استرپتوکوکوس ویریدانس، استرپتوکوکوس پنومونیه ، هموفیلوس انفلوانزا، هموفیلوس پاراانفلوانزا،نیسریاگونوره آ، لیستریا منوسیتوژنز، لژیونلاپنوموفیلیا، مایکوپلاسماپنومونیه ، هلیکوباکترپیلوری، کمپیلوباکترژوژونی، کلامیدیاتراکوماتیس، موراکسلا ( برانهاملا) کاتارهالیس ، بردتلا پرتوزیس، استافیلوکوکوس اورئوس، پروپیونی باکتریوم آکنه ، مایکوباکتریوم اویوم، مایکوباکتریوم لپرآ، مایکوباکتریوم کانزاسی، مایکوباکتریوم شلونه ، مایکوباکتریوم فورتیوتم، مایکوباکتریوم اینتراسلولار.
فارماکوکینتیک:
مطالعات بالینی در افراد بالغ نشان داده است که حداکثر غلظت پلاسمایی 3 ساعت پس از تجویز یک دوز 250 میلی گرمی دارو از راه خوراکی دیده میشود که 27/0 ± 46/1 میکروگرم در هر میلی لیتر میباشد. بنظر می رسد که نیمه عمر دارو وابسته به دوز باشد و پس از تجویزهای مکرر 250 میلی گرم دو بار در روز، نیمه عمر دارو 4-3 ساعت است. این مطالعات بالینی نشان دهنده بیواکی والانسی یکسان دو شکل دارویی قرص و سوسپانسیون میباشند. بعلاوه ، مصرف غذا اثر قابل توجهی روی فراهم زیستی سوسپانسیون کلاریترومایسین ندارد. کلاریترومایسین پس از جذب بسرعت در اکثر بافتها به استثنای CNS نفوذ می یابد و تفاوت معنی داری در غلظت دارو در بافتهای مختلف دیده نمیشود. کلاریترومایسین در کبد متابولیزه میشود. متابولیت اصلی کلاریترومایسین در انسان و سایر نخستیها ،14-هیدروکسی کلاریترومایسین میباشد که از نظر میکروبیولوژیکی فعال است و حداکثر غلظت پلاسمایی آن 5/0 میکروگرم در میلی لیتر میباشد که 4-2 ساعت پس از تجویز دوز 250 میلی گرمی دارو دیده می شود. پس از تجویز 1200 میلی گرم دارو ، غلظت پائینی از descladinosyl-clarithromycin دیده شده است. با افزایش دوز ، متابولیسم دارو متمایل به متابولیسم اشباع پذیر میگردد. ظرف مدت 5 روز پس از تجویز خوراکی کلاریترومایسین نشاندار (حاوی 36 C14)، %دوز دارو از طریق ادرار و 52% از طریق مدفوع دفع میگردد.
موارد مصرف:
درمان عفونتهای ایجاد شده توسط پاتوژنهای حساس به کلاریترومایسین شامل: عفونتهای ناحیه بینی و حلق (التهاب لوزه ها، التهاب حلق)، عفونت سینوسهای پارانزال و عفونت و التهاب حاد گوش میانی. عفونتهای دستگاه تنفس تحتانی: برونشیت ، پنومونی باکتریایی و پنومونی اتیپیک ، عفونتهای پوستی: زرد زخم ، باد سرخ ، التهاب فولیکول , furunculosis,septic wounds.
موارد منع مصرف:
کلاسید در بیماران با حساسیت شناخته شده به ماکرولیدها یا حساسیت به سایر اجزای دارو، منع مصرف دارد. این دارو همچنین در خانمهای باردار و شیرده و در بیماران مبتلا به نارسایی حاد کبدی منع مصرف دارد. کلاسید و مشتقات ارگوت نباید بطور همزمان مصرف شوند.کلاریترومایسین با هریک از داروهای زیر منع مصرف دارد: سیزاپراید، پیموزاید و ترفنادین (به قسمت احتیاطات و تداخلات دارویی مراجعه شود).
هشدار و احتیاطات :
کلاریترومایسین از طریق کبد و کلیه دفع میشود. تجویز دارو در بیماران مبتلا به نارسایی کبدی یا کلیوی باید با احتیاط صورت گیرد. همچنین باید توجه داشت که احتمال وقوع مقاومت متقاطع بین کلاریترومایسین و سایر ماکرولیدها مانند لینکومایسین و کلیندامایسین وجود دارد. استفاده دراز مدت یا مصرف مکرر این دارو ممکن است سبب رشد بیش از حد باکتریها یا قارچهای غیر حساس به دارو گردد. در صورت وقوع عفونت ثانویه مصرف کلاسید باید قطع گردد و انجام درمان مناسب آغاز گردد.
تداخلات: همانند سایر آنتی بیوتیکهای ماکرولیدی ، مصرف کلاریترومایسین در بیمارانی که بطور همزمان داروهایی مصرف میکنند که از طریق سیستم سیتوکروم P450 متابولیزه میشوند ( مانند وارفارین ، آلکالوئیدهای ارگوت ،تریازولام ، میدازولام، دیزوپیرامید، لووستاتین، ریفابوتین، فنی توئین، سیکلوسپورین و تاکرولیموس)، ممکن است سبب افزایش غلظت سرمی این داروها گردد. وقوع رابدومیولیز (Rhabdomyolysis) ، در اثر مصرف همزمان کلاریترومایسین و لووستاتین یا سیمواستاتین گزارش شده است. تجویز کلاسید در بیمارانی که تئوفیلین مصرف میکنند، سبب افزایش سطح سرمی تئوفیلین و سمیت با تئوفیلین شده است. مصرف سوسپانسیون اطفال کلاسید در بیمارانی که دیگوکسین ، وارفارین و کاربامازپین مصرف میکنند، به علت کاهش در سرعت دفع این داروها ، سبب افزایش اثر آنها می گردد. در افرادی که وارفارین مصرف مینمایند ، زمان پروترومبین باید مرتباً اندازه گیری شود.همچنین سطح سرمی دیگوکسین (در افرادی که دیگوکسین مصرف میکنند) باید اندازه گیری و کنترل شود. در صورت مصرف همزمان کلاریترومایسین با ریتوناویر ، AUC (سطح زیر منحنی) مربوط به کلاریترومایسین افزایش می یابد. در این شرایط بدلیل پنجره درمانی وسیع کلاریترومایسین ، در بیماران با عملکرد کلیوی نرمال، نیازی به کاهش دوز دارو نمیباشد. با وجود این ،در بیماران با نارسایی کلیوی ، تعدیل دوز به صورتی که در ادامه می آید، باید انجام گیرد: در بیمارانی که کلیرنس کراتینین 60-30 میلی لیتر در دقیقه میباشد، دوز کلاریترومایسین باید تا حد 50% کاهش یابد. در بیمارانی که کلیرنس کراتینین کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه میباشد، دوز کلاریترومایسین باید تا حد 75% کاهش یابد. دوزهای بیشتر از 1 گرم در روز ، نباید با ریتوناویر تجویز شود. گزارش شده است که ماکرولیدها متابولیسم ترفنادین ، سیزاپراید و پیموزاید را تغییر داده و سبب افزایش سطح پلاسمایی این داروها میشوند . این امر منجر به طولانی شدن زمان QT و آریتمی قلبی از جمله تاکیکاردی بطنی ،فیبریلاسیون بطنی و torsade de points میشود. اثرات مشابه در اثر مصرف همزمان آستمیزول و سایر ماکرولیدها مشاهده شده است. مصرف خوراکی قرص کلاسید و زیدوودین بطور همزمان در افراد بالغ آلوده به HIV ممکن است سبب کاهش سطح پایدار زیدوودین گردد. تاکنون چنین تداخلی در کودکان آلوده به HIV که سوسپانسیون اطفال کلاسید بطور همزمان با زیدوودین یا دیداکسی اینوزین مصرف میکنند، دیده نشده است.
عوارض جانبی :
کلاریترومایسین عموماً به خوبی تحمل میشود. عوارض جانبی گزارش شده عبارتند از تهوع، سوء هاضمه، اسهال، استفراغ، درد شکمی و پارستیزیا، التهاب مخاط دهان ، التهاب زبان ، کاندیدیای دهانی و تغییر رنگ زبان. سایر عوارض جانبی عبارتند از سردرد، درد ناحیه مفصل ، درد عضلانی و واکنشهای آلرژیک که از شدتهای خفیف مانند کهیر، بثورات پوستی خفیف و آنژیوادم تا شدتهای زیاد مانند واکنش آنا فیلاکسی و بندرت سندرم استیونس – جانسون/نکرولیزسمی اپیدرمال دیده می شوند. گزارشهایی از تغییر در حس بویایی که معمولاً همراه با مهار حس چشایی است دریافت شده است. گزارشهایی از تغییر رنگ دندانها در بیماران تحت درمان با کلاریترومایسین دیده شده است. تغییر رنگ دندانها معمولاً با روشهای مناسب و تخصصی تمیز کننده دندانها قابل برگشت است. گزارشهایی از عوارض جانبی زودگذر در سیستم عصبی مرکزی دیده شده است از جمله گیجی، سرگیجه ، اضطراب، بی خوابی ، دیدن خوابهای بد، وزوز گوش، احساس آشفتگی ، disorientation، توهم، سایکوز و depersonalization. مواردی از کاهش شنوایی در اثر مصرف کلاریترومایسین گزارش شده است که معمولا" بدنبال قطع مصرف دارو ، برگشت پذیر است. کولیت پزودوممبران ، بندرت در اثر مصرف کلاریترومایسین گزارش شده است و با شدتهای مختلف از حالت خفیف گرفته تا حالت تهدید کننده زندگی دیده میشود. موارد نادری از هیپوگلیسمی گزارش شده است که برخی از آن موارد در بیمارانی دیده شده است که بطور همزمان داروهای هیپوگلیسمیک خوراکی یا انسولین مصرف نموده اند. موارد نادری از لوکوپنی وترومبوسیتوپنی گزارش شده است. همانند سایر ماکرولیدها ، نارسایی کبدی (که معمولاً قابل برگشت است) شامل تغییر در نتیجه آزمایشات مربوط به عملکرد کبدی ، هپاتیت و کلستازیس همراه با یا بدون زردی (یرقان) گزارش شده است. نارسایی کبدی ممکن است شدید باشد و موارد بسیار نادری از عدم عملکرد کبدی کشنده گزارش شده است. مواردی چون افزایش کراتینین سرم، نفریت بینابینی ، عدم عملکرد کلیوی، پانکراتیت و تشنج بندرت گزارش شده اند. همانند سایر ماکرولیدها، طولانی شدن زمان QT، تاکیکاردی بطنی و Torsade de points بندرت با مصرف کلاریترومایسین گزارش شدهاند.
مسمومیت حاد:
در صورتی که دوزهای بالایی از کلاریترومایسین مصرف شده باشند ، ممکن است مشکلات گوارشی دیده شود. همچنین بدنبال آن ممکن است یک واکنش سیستمیک هم دیده شود که باید توسط لاواژ معده و روشهای حمایتی درمان شود. از آنجایی که کلاریترومایسین توسط روش همودیالیز یا دیالیز صفاقی از بدن خارج نمیشود، لازم است سریعا" اقدامی شود تا مقادیر دارویی که هنوز جذب نشده است ، از بدن خارج گردد و بطور همزمان درمان علامتی مناسب انجام گیرد.
برای کودکان 6 ماهه و بزرگتر ، دوز روزانه توصیه شده سوسپانسیون کلاریترومایسین ، 15 میلی گرم به ازای هر کیلوگرم وزن بدن میباشد که باید در دو دوز منقسم تجویز گردد. دوز دارو با توجه به شدت بیماری و تشخیص پزشک قابل افزایش است.
در بیماران مبتلا به نارسایی کلیوی که کلیرانس کراتینین کمتر از 30 میلی لیتر در دقیقه میباشد، دوز دارو باید نصف شود. در این بیماران مصرف دارو نباید بیش از 14 روز ادامه یابد.
روش تهیه سوسپانسیون:
برای تهیه سوسپانسیون کلاسید، به بطری حاوی گرانولها تا حد خط نشانه آب بیفزایید. بطری را بخوبی تکان دهید. سپس دوباره تا حد خط نشانه آب بیفزایید. چنین سوسپانسیونی دارای غلظت 5/2 % میباشد و میتواند در دمای اتاق بمدت 14 روز نگهداری شود.
اشکال موجود:
بطری 60 میلی لیتری همراه با پیمانهبطری 100 میلی لیتری همراه با پیمانه
