مایع درمانی(سرم تراپی) در حیوانات

مایع درمانی(سرم تراپی) در حیوانات

اب برای عملکرد طبیعی سلول های بدن ضروری است.

اب از سه طریق تامین میشود:

1.      جیره غذایی

2.      نوشیدن اب

3.      فرایند های متابولیکی

به ادامه مطلب بروید

عوامل موثر در مقدار نوشیدن آب :

1. میزان ابی که در اختیار دام قرار میگیرد
2. نوع رژیم غذایی
3. رفتار حیوان

مجموع آب بدن حدودا 60 % میباشد که محل های قرارگیری این مقدار آب عبارتند از:

1. مایع داخل سلولی(40%)
2. مایع خارج سلولی(20%)

الف-مایع بینابینی(15%)

ب-مایع پلاسمایی(5%)

ج-مایع در حال نقل وانتقال(1%)

یک حیوان زمانی دهیدراته می شود که میزان زیادی از مایعات از دست بدهد .که از دست دادن آب بدن به 3 فرم ممکن است اتفاق بیفتد :

1.      کاهش اولیه آب                      

2.      کاهش آب با الکترولیت            

3.      از دست رفتن خون

تشخیص دهیدراتاسیون :

•          در کل هر روشی که برای تشخیص دهیدراتاسیون به کار می رود بر پایه حدس و گمان است .

•           در عمل 4 روش برای تشخیص وجود دارد :

1.      Clinical history

2.      معاینه بالینی Clinical examinotion

3.      تفسیر آزمایشگاهی

4.      معیارهای بالینی

تشخیص دهیدراسیون بر اساس علائم بالینی:

•          5%          قابل تشخیص نیست

•          5%تا6%      از دست دادن غیر محسوس الاستیسیته پوست

•          6%تا8%    از دست دادن بارز الاستیسیته پوست و افزایش CRT گود افتادگی چشم ها خشک شدن غشای مخاطی

•          10%تا12%   درصورت کشیدن پوست در جای خود باقی می ماند CRTبالای 2ثانیه. گود افتادگی چشم ها خشک شدن غشای مخاطی

•          12%تا15%     مراحل اولیه شوک-کلاپس-مرگ قریب الوقوع

هدف از مایع درمانی جایگزین کردن مایعات از دست رفته و حفظ تعادل مایع و الکترولیت در بدن است تا عملکرد طبیعی سلولها و اندام ها همچنان برقرار باشد .

طبقه بندی مایعات مورد استفاده در مایع درمانی :

مایعات به کار رفته در مایع درمانی به شکل  IVدر سه گروه طبقه بندی می شود :

A.      خون کامل و فراورده های خونی  

در موارد خونریزی شدید ، کم خونی شدید و مشکلات ویژه مثل (سندرم دان-ویل براند) لازم است پلاکت و فاکتورهای لازمه را فراهم کنیم .

خون را میتوان از دام اهدا کننده در درون کیسه حاوی ماده انعقاد است اخذ کرد. اهدا کننده خون باید از لحاظ بالینی سالم و دارای جسم فشرده خون طبیعی باشد. برای گرفتن خون نیازی به آرام بخش نیست .

مراحل انجام آزمایش سازگاری گروه های خونی دهنده و گینده خون :

1.      دو قطره از خون اهدائ کننده که حاوی EDTA است را به دو قطره از سرم بیمار اضافه میکنیم.

2.      محلول حاصل را با سرعت پایین و به مدت 15 تا 30 ثانیه سانتریفیوژ میکنیم .

3.      لوله را به منظور مخلوط شدن تکان میدهیم.

4.      اگر علائمی از آگلوتیناسیون دیدیم بیانگر عدم سازگاری گروه های خونی است.

خونی که از دام اهدا کننده گرفته شده به وسیله یک ست سرم که دارای  فیلتر است به دام گیرنده تجویز می شود . هدف از فیلتر یا کسازی لخته از خون و جلوگیری از ورود آن به خون گیرنده . میزان خون مورد نیاز برای تزریق باید محاسبه گردد .قبل از تزریق خون تا 37درجه سانتیگراد گرم شده ولی گرمای زیاد باعث آگلوتیناسیون و شکستن پروتئین ها می شود.

میزان خون تجویز شده در 15 دقیقه ابتدایی باید 0/25ml/kg در ساعت باشد و سپس میزان خون را به 20ml/kg در ساعت افزایش می دهیم . کل حجم خون در 2-4h تجویز شود.درحین انتقال خون دام باید تحت نظر باشد تا در صورت بروز هر گونه واکنش انتقال را متوقف کنیم .

در صورتی که گروه های خونی گیرنده و دهنده خون با هم واکنش متقاطع داشته باشند و سازگار نباشند علائم زیر پس از تجویز مقداری خون در دام گیرنده مشاهده میگردد:

a.       کهیر

b.      قرمزی

c.        ترشح بزاق

d.      لرزش عضلانی،

e.       استفراغ

f.        تنگی نفس

g.        تشنج

h.      و...   

 

B.      کلوئیدها

گروهی از مایعات هستند که حاوی مولکول های بزرگی هستند که بقای بیشتری در فضای داخل عروقی نسبت به کریستالوئیدها دارند .توان اسمزی بالایی دارند و مایعات را از فضای داخل سلولی به طرف پلاسما می کشندو معمولترین افزایش دهنده دهنده حجم پلاسما هستند

دکستران ها کلوئیدهای ساختگی با وزن مولکولی بالا هستند . کاربرد چندانی ندارند .

ژلاتین محلول های ایزوتونیک کلوئیدی هستند . باید در دمای اتاق نگهداری شوند . قبل از استفاده بیمار نیاز به آزمایش متقاطع دارد همچنین ژلاتین را نباید با خون کامل تزریق کرد .

 

C.      کریستالوئیدها

گروهی از مایعات الکترونیکی حاوی Na هستند .

مکانیسم : وارد فضای خارج سلولی می شوند و در آن جا برای حفظ تعادل مایعات با دیگر اجزاء مایعات بدن به تعادل می رسند. 

 

محلول هارتمن (رینگر لاکتات  :

حاوی الکترولیت های است که بسیار شبیه به الکترولیت های مایع خارج سلولی است . لاکتات با بی کربنات متابولیزه می شود که این واکنش برابی رفع اسدوزمتابولیک در بدن انجام می گردد . 

کلرور سدیم 9/0% (سالین) :

در موارد کاهش آب و الکترونیک به کار می رود به ویژه هنگامی که میزان پتاسیم پلاسما به دلیل بیماری یا تجویز بیش از اندازه افزایش یافته باشد .

دکستروز 5% :

به آن گونه گلوکز 5% می گویند-شامل آب به همراه مقدار کمی گلوکز است که برای ایجاد شرایط ایزوتونیک در محلول اضافه می گردد . شامل هیچ نوع الکترولیتی نیست .در موارد اولیه آب بدن و زمانی که حیوان قادر به دریافت مایعات از طریق خوراکی نیست و یا در موارد هیپوگلیسی تجویز می گردد . 

سدیم کلراید 18/0% و گلوکز 4% (گلوکز-سالین) :

بیشتر از آب تشکیل شده است ولی حاوی میزان کمی سدیم و کلر است که برای جایگزین کردن یون های دفع شده از طریق ادرار روزانه مفید است . در مراحل اولیه اسهال برای حفظ مایعات بدن کاربرد دارد .

محلول رینگر :

شامل CL , Na و مقداری K  است .

کاربرد : آب و الکترونیک-کمبود پتاسیم-درپیومتر به همراه استفراغ حاد-

محلول Darrowg :

حاوی CL , NA و غلظت بالایی از K نسبت به رینگر یا هارتمن است .

کاربرد : اسیدوز متابولیک همراه با کمبود K مانند اسهال مقاوم .

 

روش های تجویز مایعات :

1.      خوراکی OS

در مواردی که حیوان قادر به نوشیدن ارادی است از این روش باید استفاده کرد . در صورتی که دام نمی نوشد می توان از طریق سرنگ یا لوله دهانی به حیوان تجویز کنیم ولی در موارد حاد دهیراتاسیون نمی توان اتسفاده کرد.

مزایا :

صاحب دام می تواند انجام دهد و نیازی به بستری شدن دام نیست-

معایب :

1-وقت گیر است-2-تمام مایعات را نمی توان تجویز کرد . چونکه در دهیدراسیون عملکرد GI $می یابد و مانع جذب نمی شود-3-اگر$عملکرد GIداشته باشیم مایع جذب نمیشود -4-قادر به تجویز مقدار زیادی مایع نیستیم-

 

2.      زیر جلدی S.C

این روش معمولاً کاربرد کمی دارد چون که حدود 30 دقیقه طول می کشد تا اینکه مایعات جذب شوند .

مزایا :

در حیوانات سبک وزن در زمانی که قادر به استفاه از روش دیگر نیستیم استفاده می شود.

معایب :

1-حداقل 30min طول می کشد تا جذب شود-2-دردناک است-3-در محل تزریق جسم کمی قادر به تزریق هستیم-4-در محل تزریق عوارضی ممکن است رخ دهد-

 

3.      داخل صفاقی I.P

در مراحل انتهایی شوک چون که عروق خونی صفاق متسع هستند .

مزایا :

1-مفید در مراحل اولیه شوک-2-مفید در حیوانات با وزن پایین

معایب :

20 دقیقه طول می کشد تا جذب شود

 

4.      مقعدی

در مواردی که GI قادر به جذب نیست این روش کاربرد ندارد . مثلاً در اسهال استفراغ و شوک-

مزایا :

میزان زیادی مایع غیر استریل می توان تزریق کرد .

معایب :

در مواردی که GI قادر به جذب مایع نیست نمی توان استفاده کرد . مثلاً دراسهال و استفراغ-2-بیمار قادر به تحمل این روش نیست-

 

5.      داخل استخوانی

در مواقعی که اندام های محخیطی در دسترس نیستند استفاده می کنیم . مثلاً کلاپس عروقی رخ دهند.همچنین در برخی موارد تجویز مایع از طریق داخل استخوانی در نوزادان و نژادهای که یک سگ که کاتتر زدن به داخل ورید محیطی به خاطر کوچکی آنها مشکل است استفاده می گردد . 

مزایا :

1-در مواردی که ورید محیطی پیدا نشود-2-درمواقع کلاپس عروقی

معایب :

1-امکان استئو میلیت دارد-2-در موارد شوک septic و شکستگی کاربرد ندارد

 

6.      داخل وریدی

از مزایای آن ورود مستقیم مایع به سیستم گردش خون است . همچنین در زمان کوتاهی میزان زیادی مایع می توان تجویز کرد . بیشتر از وریدهای محیطی مثل : ورید سفالیک و ورید سافن استفاده می شود. ورید سفالیک در قسمت قدام بخش دیستال اندام قدامی و ورید سافن در قسمت جانبی مفصل خرگوشی قرار دارد . از ورید وداج کمتر استفاده می شود .  

مزایا :

1-مایع را در هر کجا که لازم باشد می توان مستقیماً در داخل سیستم عروقی تجویز کرد-2-میزان زیادی از مایع را می توان تجویز کرد-3-زمان کمتری برای تاثیر مایع لازم است

معایب :

1-نیاز به تجهیزات ویژه-2-نیاز به بستری شدن بیمار-3-نیاز به نظارت منظم