نحوه انجام تست سل گاوی
نحوه انجام تست سل گاوی
عامل بیماری در انسان و گاو و طیور به قرار زیر است:
در انسان : Mycobacterium Tuberculosis
در گـــاو : Mycobacterium Bovis
در طیـور : Mycobacterium Avium
انسان می تواند هم سل گاوی و هم سل طیور را علاوه بر سل انسانی بگیرد . گاو نیز می تواند به سل انسانی مبتلا شود .
راههای انتقال میکروب علاوه بر راه تنفسی ، از طریق تنفس ، پوست ، دستگاه تناسلی ، انتقال عمومی از مادر به جنین و همچنین از راههای گوارشی است مثلاً از شیر و فرآوردهای آن و گوشت می تواند انتقال پیدا کند ولی احتمال انتقال از شیر و فرآورده هایش کمتر است ، چون این فرآورده ها اغلب پاستوریزه می شوند و میکروب سل در دمای پاستوریزاسیون از بین می رود . در مرحلة حاد بیماری ، میکروب در عضلات وجود دارد و انتقال آن از راه خوردن گوشت آلوده سیار آسان است .
معمول ترین راههای انتقال ، تنفسی و گوارشی است.
به منظور شناسایی گاوهای مسلول از تست توبرکولین استفاده میشود .
بطور کلی عصاره میکرب سل ( انسانی ، گاوی ، مرغی ) توبرکولین نام دارد. ابتدا باسیل سـل را در محیطهای شیمیائی کشت مـی دهند و سپس محصـول بدست آمده را بوسیله بخار در اتو کلاو میکشند . در مرحله بعد حاصل را از صافیهای مخصوص عبور داده و بوسیله اسید تری کلرواستیک ته نشین مـی کنند . ماده بدست آمده را بطـور مکــرر شستشو داده و حاصـل را در محلولهای تامپون تعلیق می کنند آنچه به دست می آید توبرکولین میباشد.
باید توجه داشت که دامهای با سن بالاتر از 4 ماه در این روش تست شوند و در مورد دامهایی که نتایج تست آنها مشکوک میباشد باید بعد از 3 ماه مجددا تست توبرکولین مقایسه ای تکرار گردد و چنانچه دام در تست دوم نیز نتیجه مشکوک را نشان دهد باید به کشتارگاه فرستاده شود.
تست توبرکولین به چندین روش انجام میشود که عبارتند از :
1. تست بین جلدی منفرد ( Single I ntradermal Test )
2. تست Short Termal
3. تست Stormont
4. تست مقایسه ای یا Comparative Test:
در کشور ما به منظور تشخیص بیماری سل در گاو از تست توبرکولین مقایسه ای استفاده میشود . که در این روش از 2 نوع توبرکولین مرغی و توبرکولین پستانداری استفاده میگردد. برای انجام تست توبرکولین مقایسه ای ابتدا با استفاده از سرنگهای مخصوص توبرکولین مرغی و پستانداری را از ویال مخصوص که در محیط سرد نگهداری میشود خارج کرده و در مرحله بعد در ناحیه گردن گاو در حد وسط و به فاصله 10 سانتیمتر از بالای گردن را shave کرده و مجددا با رعایت فاصله 10 سانتیمتری یک ناحیه دیگر را در قسمت پایین تر از ناحیه اول shave میکنیم سپس با استفاده از سرنگ مخصوص مقدار 0.1 میلی لیتر از توبرکولین مرغی را در بالا و 0.1 میلی لیتر از توبرکولین پستانداری را در ناحیه shave شده پایین به صورت داخل جلدی تزریق میکنیم و پس از گذشت مدت زمان 24 تا 72 ساعت نتایج تست را قرائت میکنیم .
برای قرائت کردن نتایج تست توبرکولین مقایسه ای ابتدا ناحیه تزریق را مشاهده کرده و در صورت وجود تورم در ناحیه تزریق مقدار تورم را در مقاسه با ضخامت پوست اطراف ناحیه تزریق با استفاده از کولیس سنجیده و تفاضل تورم در محل تزریق توبرکولین مرغی و پستانداری را بدست می آوریم .
؟ = تورم در ناحیه تزریق توبرکولین مرغی - تورم در ناحیه تزریق توبرکولین پستانداری
که نتایج تفاضل ممکن است به صورت های زیر باشد :
1- در صورت به دست آمدن اعداد 1 و 2 در این تفاضل نتیجه تست منفی و حیوان سالم میباشد.
2- در صورت به دست آمدن عدد 3 در این تفاضل نتیجه تست مشکوک و دام باید 3 ماه بعد مجددا تست گردد.
3- در صورت به دست آمدن اعداد 4 و بالاتر از 4 نتیجه تست مثبت و دام مبتلا به سل میباشد
در صورتیکه تورم در ناحیه تزریق توبرکولین مرغی بیشتر از تورم در ناحیه تزریق توبرکولین پستانداری باشد دام مبتلا به یون (پاراتوبرکلوزیس ) میباشد.
حیواناتی که نتایج تست در آنها مثبت میباشد به کشتارگاه فرستاده شده و بر اساس مشاهدات کالبدگشایی قسمتی از لاشه یا کل آن حذف میگردد.
برای تهیه محصولات دامپزشکی و دامپروری ، کتابها و فیلم های آموزشی از قسمت زیر استفاده کنید.